លោកបានត្រឡប់មកកាន់មាតុប្រទេសវិញ ដើម្បីបម្រើការងារប្រទេសជាតិនៅឆ្នាំ១៩៩២ មុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣។ មិនរៀបរាប់ប្រវត្តិរបស់គាត់វែងឆ្ងាយនោះទេ សារព័ត៌មាន ខេមបូណូមីស សូមលើកយកតែកិច្ចការងារ ជាពិសេស នៅក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំ ដែលឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ផ្តល់ទំនុកចិត្តខ្ពស់ តែងតាំងឲ្យឡើងកាន់កាប់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានធ្វើអ្វីខ្លះ។
តួនាទីការងារជារដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្ម ពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ ក្នុងការចូលរួមចំណែករុញច្រានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនិងប្រទេសជាតិ។ ដូច្នេះ ក្នុងតំណែងជារដ្ឋមន្រ្តីពាណិជ្ជកម្ម ២ឆ្នាំ កន្លងមកនេះ តើគាត់បានប្រើដាវអាជ្ញាសឹក និងកណ្តាប់ដៃដែកដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រគល់ឲ្យ បានបំបែកកំណត់ត្រាស្នាដៃនិងការងារអស្ចារ្យអ្វីខ្លះក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក៏ដូចជាប្រទេសជាតិទាំងមូល?
អ្នកសារព័ត៌មានអេឡិចត្រូនិក ខេមបូណូមីស លោក សាយ សមិទ្ធិ មានកិត្តិយសណាស់ដែលបានឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ពិសេសផ្តាច់មុខមួយ ដើម្បីបកស្រាយរាល់ចម្ងល់សំណួរដែល ខេមបូណូមីស ចោទសួរ ជុំវិញទៅនឹងដំណើរការវិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងស្នាដៃការងារ ២ឆ្នាំ ក្នុងតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា។
ខាងក្រោមនេះ គឺជាខ្លឹមសារចម្លើយទាំងស្រុងនៃកិច្ចសម្ភាសន៍ពិសេស រវាងសារព័ត៌មាន ខេមបូណូមីស និង ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ខេមបូណូមីស៖ បាទ! ជម្រាបសួរ ឯកឧត្តម ជាដំបូង ខ្ញុំមានសំណួរមួយ ដែលសាធារណជនទូទៅចង់ដឹង ប៉ុន្តែ វាហាក់បីដូចជាធំទូលាយបន្តិច ចង់ជម្រាបសួរ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី ដោយត្រង់ៗ ហើយក៏សុំឯកឧត្តម មេត្តាឆ្លើយជាសង្ខេបខ្លីៗ ថា តើក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំនេះ នៅក្នុងតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម តើឯកឧត្តមបានធ្វើកិច្ចការខ្លះ? ហើយស្នាដៃសំខាន់ៗអ្វីខ្លះ ដែលឯកឧត្តម គិតថា មានភាពលេចធ្លោជាងគេ ក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់ឯកឧត្តម?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ (សើច…) សូមអរគុណនូវសំណួរដ៏មានន័យនេះ បាទ! ជាការពិត ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំនេះ ខ្ញុំបានធ្វើកិច្ចការជាច្រើនសម្រាប់ជំរុញវិស័យពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ទាំងក្នុងប្រទេស និងលើឆាកអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសូមលើកយកតែស្នាដៃដែលខ្ញុំគិតថា លេចធ្លោក្នុងអាណត្តិរបស់ខ្ញុំមួយចំនួនដែលមានដូចខាងក្រោម។ ប៉ុន្តែ មុននឹងជម្រាបជូន ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា បើសិនគ្មានកិច្ចសហការជួយជ្រោមជ្រែង ពីសហការីនៅក្នុងក្រសួង និងការគាំទ្រពីថ្នាក់ដឹកនាំនៅអន្តរក្រសួង ជាពិសេស ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សមិទ្ធផលទាំងអស់ នឹងមិនអាចកើតឡើងបានឡើយ។
ទី១ កម្ពុជាបានចរចាឲ្យកម្ពុជាអាចនាំចេញអង្ករទៅកាន់ប្រទេសចិន ដោយរួចពន្ធចំនួន ២០ម៉ឺនតោន កាលពីឆ្នាំ២០១៧ និងបង្កើនដល់ ៣០ម៉ឺនតោន ក្នុង១ឆ្នាំ ដោយចាប់ផ្តើមពីឆ្នាំនេះ។
ទី២ កម្ពុជាបានបំពេញតួនាទីជាប្រធានសម្របសម្រួលក្រុមប្រទេសអភិវឌ្ឍ៍តិចតួច នៅក្រោមក្របខណ្ឌអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) និងបានដឹកនាំការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម លើកទីពីរ ដោយជោគជ័យ កាលពីចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ កន្លងទៅនេះ។
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ទី៣ ក្រសួងបានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់មន្ទីរពិសោធន៍កាំកុងត្រូលចល័ត និងនៅតាមខេត្ត ដើម្បីការពារនិងលើកកម្ពស់សុខុមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ព្រមទាំងទប់ស្កាត់សកម្មភាពធុរកិច្ចមិនស្មោះត្រង់។
ទី៤ ក្រសួងបានសហការជាមួយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា លើកកម្ពស់ប្រាក់រៀល តាមរយៈការកំណត់ឲ្យមានការបិទតម្លៃជាប្រាក់រៀល ចំពោះរាល់ទំនិញប្រើប្រាស់ដែលចរាចរណ៍លើទីផ្សារតូចធំ។
ទី៥ យើងបានដឹកនាំ និងការពារច្បាប់មួយចំនួនដោយជោគជ័យ មានដូចជា៖ ច្បាប់ស្តីពីឧបាស្រ័យពាណិជ្ជកម្ម ពិធីសារធ្វើវិសោធនកម្មផ្តល់សច្ចាប័នលើកិច្ចព្រមព្រៀងអាស៊ាន-ចិន អាស៊ាន-កូរ៉េ អាស៊ាន-ឥណ្ឌា និងបានចរចាបញ្ចប់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី អាស៊ាន-ហុងកុង ព្រមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ស្តីពីការអភិវឌ្ឍតំបន់ត្រីកោណ ជាដើម។
ទី៦ ក្រសួងបានគាំទ្រឲ្យមានការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្ម ចំនួន ៥កន្លែង នៅតាមបណ្តាទីក្រុងនៃខេត្តសំខាន់ៗរបស់ប្រទេសចិន។
ទី៧ ក្រសួងបានជំរុញឲ្យមានការគាំទ្រផលិតផលខ្មែរ តាមរយៈការតាំងពិព័រណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើន ដូចជា៖ យុទ្ធនាការទិញផលិតផលខ្មែរក្នុងក្របខណ្ឌទូទាំងប្រទេស ពិព័រណ៍ពិភពលោក ដែលធ្វើឡើងរយៈពេល ៦ខែ រៀងរាល់ ៥ឆ្នាំម្តង ពិព័រណ៍អន្តរជាតិដែលធ្វើឡើងរយៈពេល ០៣ខែ រៀងរាល់ ៥ឆ្នាំម្តង ឆ្លាស់គ្នាជាមួយពិព័រណ៍ពិភពលោក និងពិព័រណ៍ចិន-អាស៊ាន ដែលបានកំពុងធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ តាមរយៈការចូលរួមពិព័រណ៍ទាំងនេះ ផលិតផលជាច្រើនរបស់កម្ពុជា ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ដើម្បីជំរុញការនាំចេញ ដំណាលគ្នាជាមួយនឹងការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគជាច្រើន រវាងកម្ពុជា និងបរទេស។
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ក្រសួងបានគាំទ្រឲ្យមានការអភិវឌ្ឍផលិតផលហាឡាល់ (Halal) ដើម្បីឆ្លើយតបតម្រូវការទីផ្សារក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ បច្ចុប្បន្ន កិច្ចការនេះបាននិងកំពុងដំណើរការទៅមុខសន្សឹមៗ ក្នុងនោះ យើងបានរៀបចំអនុក្រឹត្យស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការត្រួតពិនិត្យផលិតផលហាឡាល់កម្ពុជា រៀបចំសមាសភាពគណៈកម្មាធិការអន្តរក្រសួងរៀបចំប្រកាសបង្កើតលេខាធិការដ្ឋាន ប្រកាសបង្កើតក្រុមឯកទេស ប្រកាសស្តីពីនីតិវិធីនៃការដាក់ពាក្យសុំប្រើប្រាស់ស្លាកសញ្ញាហាឡាល់ និងប្រកាសស្តីពីលក្ខខណ្ឌតម្រូវចំពោះហាឡាល់ សម្រាប់ភោជនីយដ្ឋាន អាហារដ្ឋាន និងសត្តឃាតដ្ឋាន។ រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងបានទទួលពាក្យស្នើសុំប្រើប្រាស់ស្លាកសញ្ញាហាឡាល់ ចំនួន ១៨ច្បាប់ និងបានចេញវិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់ហាឡាល់ ជូនសហគ្រាសក្នុងស្រុកចំនួន ០៣ប័ណ្ណ ដែលមានមុខទំនិញសរុបចំនួន ៣៩។
ខេមបូណូមីស៖ ឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី ចង់ជម្រាបសួរថា តើឯកឧត្តម បានមើលឃើញពីបរិយាកាសការធ្វើអាជីវកម្ម ពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា មានវឌ្ឍនភាពយ៉ាងណាខ្លះ ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយ ក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោកនេះ?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ បាទ! ជាការពិតណាស់ សម្រាប់រយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ យើងសង្កេតឃើញថា បរិយាកាសនៃការធ្វើអាជីវកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម មានវឌ្ឍនភាពល្អប្រសើរ។ កំណើននៃការវិនិយោគ និងការនាំចេញមានការកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ នេះក៏ដោយសាររាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលមាន សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខ បានដាក់ចេញនូវកម្មវិធីកំណែទម្រង់ និងគោលនយោបាយទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេស ក៏ដូចជាគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឧស្សាហកម្ម ដែលក្នុងនោះមានដូចជា៖ ផ្តល់ភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ១០០% ដោយពុំចាំបាច់មានភាគហ៊ុនពីវិនិយោគិនក្នុងស្រុក លើកលែងពន្ធចំពោះវត្ថុធាតុដើមដែលនាំចូល ផ្តល់ការលើកលែងពន្ធដើរកម្សាន្ត 0% រហូតដល់៩ឆ្នាំ លើកលែងទិដ្ឋាការចំពោះវិនិយោគិន បន្ទាបតម្លៃអគ្គិសនី ពី ៨២០-៩២០រៀលក្នុង១គីឡូវ៉ាត់ម៉ោង មកនៅត្រឹម ៧៨០រៀលក្នុង១គីឡូវ៉ាត់ម៉ោង កាលពីឆ្នាំ២០១៦ និងបន្តទម្លាក់ឲ្យនៅត្រឹមតែ ៧៣០រៀលក្នុង១គីឡូវ៉ាត់ម៉ោង មុនឆ្នាំ២០២០ ជាដើម។
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
នៅក្នុងក្របខណ្ឌពាណិជ្ជកម្មវិញ ចំនួនសហគ្រាសក្រុមហ៊ុនបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ មានចំនួន ៧.៣៦៨ គឺបានកើនឡើងចំនួន ៣.២៧៩ សហគ្រាស ក្រុមហ៊ុន ដែលស្មើនឹងជាង ៨០% ដោយធៀបក្នុងឆ្នាំ២០១៦។ ដោយឡែកសម្រាប់ពេល ៣ខែដើមឆ្នាំ២០១៨នេះ ការចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន មានការកើនឡើងចំនួន ២.១៧៩ក្រុមហ៊ុន ស្មើនឹងជាង ១៥៩% ដោយធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នា នៃឆ្នាំ២០១៧។ ទាំងនេះ បង្ហាញពីការទុកចិត្តលើបរិយាកាស ពាណិជ្ជកម្ម និងវិនិយោគដ៏ល្អនៅកម្ពុជា។
ខេមបូណូមីស៖ ចុះតើបញ្ហាអ្វីខ្លះ ដែលឯកឧត្តមគិតថា នៅតែជាបញ្ហាប្រឈមរាំងស្ទះដល់ការធ្វើធុរកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា? តើអី្វខ្លះទៅជាដំណោះស្រាយរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ ជាការពិតណាស់ ទោះបីជាយើងបានខិតខំធ្វើការងារជាច្រើន ដើម្បីសម្រួលការធ្វើធុរកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា ក៏នៅមានបញ្ហាប្រឈមរាំងស្ទះមួយចំនួន ដែលទាមទារឲ្យយើងបន្តដោះស្រាយ មានដូចជា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ តម្លៃអគ្គិសនី ធនធានមនុស្ស លិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិ និងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ ជាដើម។ សម្រាប់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម យើងបានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយកំណែទម្រង់ជាច្រើន ដើម្បីលើកកម្ពស់បរិយាកាសធុរកិច្ច និងកិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងនោះមានដូចជា ទី១ ដាក់ឲ្យដំណើរការប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិកម្មចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន ស្វ័យប្រវត្តិកម្មចេញវិញ្ញាបនបត្របញ្ជាក់ប្រភពដើមទំនិញ (CO) និងស្វ័យប្រវត្តិកម្មចុះបញ្ជីពាណិជ្ជនាម។ ទី២ ការតម្កល់ប្រតិវេទន៍ប្រចាំឆ្នាំ និងការទូទាត់កម្រៃសេវាសាធារណៈដោយប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិកម្ម។ ទី៣ លុបចោលការមកសុំ CO សម្រាប់នាំចេញ ក្នុងករណីប្រទេសនាំចូល មិនតម្រូវឲ្យមាន ជាដើម។ ទី៤ ធ្វើប្រតិភូកម្មដល់មន្ទីរពាណិជ្ជកម្ម នៅតាមខេត្តជាប់ជាមួយព្រំដែន អាចចេញវិញ្ញាបនបត្រប្រភពដើមទំនិញ (CO) ទម្រង់ (D) ដោយខ្លួនឯង ដើម្បីសម្រួលដល់ការនាំចេញ។ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម នឹងបន្តធ្វើកំណែទម្រង់បន្ថែមទៀត ដើម្បីសម្រួលដល់ការប្រកបធុរកិច្ច ដើម្បីធានាដល់ការលូតលាស់នៃវិស័យឯកជន ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ខេមបូណូមីស៖ តើឯកឧត្តម មានផែនការពង្រឹងនិងពង្រីកទំហំពាណិជ្ជកម្មតាមរយៈការនាំចេញ-នាំចូល ជាមួយបណ្តាប្រទេសដៃគូយ៉ាងណាខ្លះ ដើម្បីជំរុញឲ្យកម្ពុជា ក្លាយជាប្រទេសជឿនលឿនដូចគេ ជាប្រទេសកូនខ្លាសេដ្ឋកិច្ចមួយដ៏ពិតប្រាកដ នៅលើឆាកអន្តរជាតិ?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ និយាយដោយស្មោះ ខ្ញុំមានសុទិដ្ឋិនិយមខ្លាំងណាស់ ចំពោះរបាយការណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ដែលបានចាត់ទុកកម្ពុជា ថាជាកូនខ្លាមួយនៅអាស៊ី។ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃរបស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានកំណត់នូវផែនការរយៈពេលមធ្យម និងវែង ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ឲ្យក្លាយទៅជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ នៅឆ្នាំ២០៣០ និងជាប្រទេសមានចំណូលខ្ពស់ នៅត្រឹមឆ្នាំ២០៥០។ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅនេះ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម មានផែនការពង្រឹង និងពង្រីកទំហំពាណិជ្ជកម្ម តាមរយៈការនាំចេញជាមួយបណ្តាប្រទេសដៃគូ សំខាន់ដូចជា ពង្រឹងទំនាក់ទំនងដៃគូពាណិជ្ជកម្មដែលមានស្រាប់ ផ្សព្វផ្សាយ និងទាក់ទាញដៃគូពាណិជ្ជកម្មបន្ថែម តាមរយៈការតាំងពិព័រណ៍ និងជំនួបធុរកិច្ច បន្តពង្រឹងសមត្ថភាពនិងបង្កើនជំនាញដល់កម្មករប្រជាកសិករ និងអ្នកវិនិយោគក្នុងស្រុក បង្កើនផលិតកម្មក្នុងស្រុក និងចុងក្រោយ កាត់បន្ថយការចំណាយលើការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម។
ខេមបូណូមីស៖ ឥឡូវនេះ យើងក្រឡេកមើលទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជាយើង ជាមួយប្រទេសនានា នៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោកវិញម្តង តើមានសញ្ញាវិជ្ជមានល្អអ្វីខ្លះសម្រាប់កម្ពុជា?
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ ខ្ញុំចង់ប្រាប់ថា បើនិយាយពីទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម រវាងប្រទេសយើង ជាមួយបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ និងលើពិភពលោក នាពេលបច្ចុប្បន្ន ឃើញថា មានសញ្ញាវិជ្ជមានច្រើនក្នុងនោះទំហំនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជា បានកើនឡើងជាលំដាប់។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ទឹកប្រាក់នៃការនាំចេញមានទំហំ ១១,២ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក គឺបានកើនឡើងជាង ១៨% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានទឹកប្រាក់ត្រឹមតែ ៩,៤ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ដោយក្នុងនោះ មានដូចជា ការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអាស៊ាន មានទឹកប្រាក់ ១.២១៥លានដុល្លារអាមេរិក គឺបានកើនឡើង ៦៧% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានទឹកប្រាក់ ៧២៨ លានដុល្លារអាមេរិក។
ការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប មានទឹកប្រាក់ ៤,៣ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក គឺបានកើនឡើងជាង ១០% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានទឹកប្រាក់ ៣,៩ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក។ ការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារអាមេរិក មានទឹកប្រាក់ ២,២ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក គឺបានកើនឡើងចំនួន ៤,២% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៦ ដែលមានទឹកប្រាក់ ២,១ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក។ និយាយជារួម យើងសង្កេតឃើញថា ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងប្រទេសដៃគូមានភាពល្អប្រសើរ។
ខេមបូណូមីស៖ ចុះបច្ចុប្បន្ន តើ ឯកឧត្តម នៅមានកិច្ចការងារសំខាន់ៗ អ្វីខ្លះ ដែលបាននិងកំពុងតែធ្វើ និងដោះស្រាយ ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិ?
តើអ្នកបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ ប្រាកដណាស់! បច្ចុប្បន្ន យើងនៅមានកិច្ចការជាច្រើនដែលត្រូវបន្តធ្វើ និងដោះស្រាយ ទាំងពាណិជ្ជកម្មក្នុងប្រទេស និងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ។ សម្រាប់ក្របខណ្ឌពាណិជ្ជកម្មក្នុងប្រទេសយើងកំពុងព្យាយាមស្វែងរកទីផ្សារបន្ថែមជូនប្រជាកសិករ និងផលិតករ អភិវឌ្ឍសង្វាក់តម្លៃផលិតផលដែលមានស្រាប់ រៀបចំលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិ បណ្តុះបណ្តាលមន្ត្រី និងសម្រួលការធ្វើធរុកិច្ច វិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្ម ក៏ដូចជាជំរុញដល់ការនាំចេញ។
ចំណែកឯក្របខណ្ឌពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិវិញ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបាននិងកំពុងចរចាពង្រីកទីផ្សារបន្ថែម មានដូចជា កិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយតំបន់ ដែលយើងហៅថា RCEP ខិតខំបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់កម្ពុជា ក្នុងការបន្តធ្វើសេរីភាវូបនីយកម្មពាណិជ្ជកម្ម តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដែលកម្ពុជា ជាសមាជិក ព្រមទាំងធ្វើការពិនិត្យលទ្ធភាពចរចាបើកទីផ្សារ FTA បន្ថែម នៅក្រោមក្របខណ្ឌមួយចំនួនទៀត។
ខេមបូណូមីស៖ ឯកឧត្តម បើផ្អែកទៅលើស្ថានភាពសព្វថ្ងៃ ដូចដឹងទាំងអស់គ្នាហើយថា ការនាំចេញទំនិញផ្សេងៗរបស់កម្ពុជា ទៅកាន់ទីផ្សារអន្តរជាតិ ហាក់បីដូចជាមានទំហំតិចតួចណាស់ ខណៈដែលការនាំចូលទំនិញ ពីបរទេសវិញច្រើន គឺលើសលប់តែម្តង។ តើកិច្ចការអ្វីខ្លះ ដែលកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវធ្វើនៅពេលនេះ?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ សូមអរគុណចំពោះសំណួរនេះ! តាមពិត កម្ពុជាយើងនៅមានតម្លៃពាណិជ្ជកម្មអតិរេកនៅឡើយទេ។ ផ្អែកតាមទិន្នន័យស្តីពីការនាំចេញ-នាំចូល ពីឆ្នាំ២០១២ ដល់ឆ្នាំ២០១៦ បានបង្ហាញឲ្យឃើញថា កម្ពុជានៅមានតម្លៃពាណិជ្ជកម្មអតិរេក ចំនួនជិត ២៧ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ដែលក្នុងនោះ បានមកពីការនាំចេញទំនិញទៅកាន់ប្រទេសដៃគូធំៗមួយចំនួនដូចជា អាមេរិក ជប៉ុន និងសហគមន៍អឺរ៉ុប ដូចខ្ញុំបានរៀបរាប់ពីខាងដើម។
បច្ចុប្បន្ន រាជរដ្ឋាភិបាលបានកំពុងបន្តខិតខំបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្កើនតម្លៃពាណិជ្ជកម្មអតិរេក ហើយកិច្ចការអាទិភាពដែលកម្ពុជាត្រូវធ្វើនាពេលនេះ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅនេះ មានដូចជា ចរចាពង្រីកទីផ្សារទាំងក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី ដៃគូ ឬតំបន់បន្ថែមទៀតលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការប្រើប្រាស់ផលិតផលក្នុងស្រុក និងកាត់បន្ថយការនាំចូលពីបរទេស បន្តទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់បរទេសឲ្យបានច្រើនជាងមុន ជាពិសេស លើវិស័យកសិកម្ម និងកសិកម្មទំនើប តាមរយៈការអភិវឌ្ឍសង្វាក់តម្លៃ និងកែច្នៃផលិតផលដែលមានស្រាប់ ដើម្បីបម្រើឲ្យទីផ្សារក្នុងស្រុក និងនាំចេញឲ្យបានអតិបរមា បន្តអនុវត្តគោលនយោបាយឧស្សាហកម្ម ដោយជំរុញការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងលើកកម្ពស់សហគ្រិនភាព ជាពិសេស សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម ដើម្បីឆ្លើយតបតម្រូវការផលិតកម្មក្នុងស្រុក ក៏ដូចជាជំរុញដល់ការនាំចេញ។ កាត់បន្ថយថ្លៃដើម តាមរយៈការអនុវត្តកិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីធានាភាពប្រកួតប្រជែងជាមួយមុខទំនិញរបស់ប្រទេសជិតខាង។
ខេមបូណូមីស៖ ខ្ញុំសូមរំឭកបើកកកាយរឿងចាស់មួយ ទាក់ទងការបើករបាំងពន្ធគយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ កន្លងមកនេះ តើកម្ពុជាបានជួបឧបសគ្គអ្វីខ្លះ? តើកម្ពុជាយើងត្រូវដោះស្រាយដោយរបៀបណា ដើម្បីទាញយកផលចំណេញពីការកំណត់ពន្ធគយ ០% នៅពេលនេះ?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ ការបើករបាំងពន្ធគយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ ជាការអនុវត្តក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ាន បង្ហាញពីការប្តេជ្ញារបស់ប្រទេសជាសមាជិកក្នុងការធ្វើសេរីភាវូបនីយកម្មពាណិជ្ជកម្មទំនិញ។ ចំពោះការកាត់បន្ថយ និងលុបបំបាត់ពន្ធគយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៥ កន្លងមកនេះ កម្ពុជាមិនមានជួបឧបសគ្គអ្វីឡើយ ដោយក្នុងនោះយើងអាចរក្សាទំនិញចំនួន ៧% នៃបន្ទាត់ពន្ធសរុប ក្នុងអត្រាពន្ធនាំចូល ៥% រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៨ និងផលិតផលប្រេងឥន្ធនៈដែលនៅក្នុងបញ្ជី មានចំនួន ១៨បន្ទាត់ពន្ធ ស្មើនឹង ០,១៨% នៃបន្ទាត់ពន្ធសរុបរហូតដល់ឆ្នាំ២០២៥។
កម្ពុជានៅតែអាចរក្សាពន្ធគយលើផលិតផលសំខាន់ៗមួយចំនួនក្នុងបញ្ជីវេទយិត ក្នុងអត្រាពន្ធ ៥% មានចំនួន ៦២បន្ទាត់ពន្ធ ស្មើនឹង ០,៦៤% នៃបន្ទាត់ពន្ធសរុបដែលមានចំនួន ៩.៥៥៨ បន្ទាត់ពន្ធ។ យើងអាចយកផលចំណេញពីការកំណត់ពន្ធគយសូន្យនេះ តាមរយៈការដំឡើងអត្រាអាករពិសេស ក្នុងសមាមាត្រស្មើនឹងការបន្ថយអត្រាពន្ធ MFN។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការលុបបំបាត់ពន្ធគយនេះ ក៏អាចជំរុញឲ្យមានការនាំចេញកាន់តែច្រើន និងទាក់ទាញវិនិយោគិនបន្ថែមទៀតផងដែរ។
ខេមបូណូមីស៖ បាទ! ជាចុងក្រោយ តើឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រី មានអ្វីចង់បន្ថែមជុំវិញអាណត្តិដឹកនាំក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម? តើឯកឧត្តម មានផែនការនិងគោលនយោបាយអ្វីខ្លះ ដើម្បីជំរុញវិស័យពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា?
ឯកឧត្តម ប៉ាន សូរស័ក្តិ៖ បាទ! សូមអរគុណណាស់ ក្នុងនាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ខ្ញុំសូមប្តេជ្ញាបន្តអនុវត្តគោលនយោបាយ និងកម្មវិធីកំណែទម្រង់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីជំរុញវិស័យពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា ឲ្យកាន់តែមានវឌ្ឍនភាពទៅមុខជានិច្ច។ ក្នុងនោះ យើងមានផែនការនិងគោលនយោបាយសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជា បន្តធ្វើពិពិធកម្មការនាំចេញផលិតផល និងទំនិញអទិភាព ដែលបានកំណត់នៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រសមាហរណកម្មពាណិជ្ជកម្ម CTIS។ បន្តស្វែងរកទីផ្សារថ្មីៗជូនប្រជាកសិករ តាមរយៈការអនុវត្តគម្រោង AIMS ដោយផ្តោតសំខាន់លើ ផលិតផលចំនួន ៥ ដូចជា ស្រូវ ដំឡូងមី ការចិញ្ចឹមមាន់ស្រែ ការដាំបន្លែ និងសូតប្រណីត។
បន្តរៀបចំគោលនយោបាយ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តិផ្សេងៗ ដើម្បីគាំទ្រ និងបម្រើសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ បន្តសហការជាមួយអន្តរក្រសួង ជាពិសេស ស្ថានបេសកកម្ម និងតំណាងពាណិជ្ជកម្មនៅបរទេស ដើម្បីងាយស្រួលក្តាប់ព័ត៌មានស្ដីពីការវិវឌ្ឍថ្មីៗ ទាក់ទងនឹងវិស័យពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ សំដៅចាត់វិធានការឆ្លើយតបទាន់ពេលវេលា។ សិក្សាពីផលប៉ះពាល់ និងបញ្ហាប្រឈម ដើម្បីត្រៀមរៀបចំខ្លួនឱ្យបានល្អ នៅពេលកម្ពុជាចាកចេញពីឋានៈប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ដើម្បីធានានិរន្តរភាពទីផ្សារសម្រាប់ការនាំចេញផលិតផលនានា ទោះបីជាកម្ពុជា មិនត្រូវបានអនុគ្រោះពន្ធទៀតក៏ដោយ។ បណ្តុះបណ្តាលមន្ត្រីដើម្បីដឹកនាំការចរចាយ៉ាងសកម្ម សំដៅឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីបន្ថែម ទាំងក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី និងក្របខណ្ឌតំបន់។ ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពយុទ្ធសាស្ត្រសមាហរណកម្មពាណិជ្ជកម្ម CTIS ឆ្នាំ២០១៨-២០២៣ និងដើម្បីធានានិរន្តរភាពនៃការអភិវឌ្ឍវិស័យពាណិជ្ជកម្ម នៅកម្ពុជាឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លា និងបង្កើនការប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជា នៅលើឆាកអន្តរជាតិ៕
© 2024 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងដោយ ខេមបូណូមីស។ សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ឬផ្សាយបន្ត សូមទាក់ទងមក អ៊ីម៉េល sothea[at]cambonomist.com ឬទូរស័ព្ទលេខ 089 777 076។
