ទស្សនាវដ្ដី«ប្រជាប្រិយ»ឈប់បោះពុម្ព ដោយងាកមកផ្សាយតាមហ្វេសប៊ុកនិងគេហទំព័រវិញ
សម្រាប់អ្នកនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ និងសូម្បីនៅក្រៅស្រុក លោកអ្នកប្រហែលជាស្គាល់ទស្សនាវដ្ដី ប្រជាប្រិយ ជាមិនខាន។ ទស្សនាវដ្ដីដ៏ល្បីល្បា…
សម្រាប់ឆ្នាំនេះ ពិធីចូលឆ្នាំខ្មែរនឹងប្រព្រឹត្តទៅ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៣ មេសា រហូតដល់ថ្ងៃទី១៦ មេសា គឺមានរយៈពេល ៤ថ្ងៃ ដែលរដ្ឋអនុញ្ញាតឲ្យមន្ត្រីរាជការនិងបុគ្គលិក កម្មករ និយោជិត ឈប់សម្រាកពីការងារ ដើម្បីជួបជុំគ្រួសារអបអរសាទរបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនេះ។
ពិធីឆ្លងឆ្នាំបែបខ្មែរ ដែលខ្មែរយើងប្រកាន់យកតាមចន្ទគតិ ដោយកំណត់ពេលទេវតាថ្មីចុះនោះ ឆ្នាំរកានេះទេវតាចុះនៅម៉ោង ៣ និង១២នាទីទៀបភ្លឺ ឆ្លងចូលដល់ថ្ងៃទី១៤ មេសា ឆ្នាំ២០១៧។
គួរបញ្ជាក់ដែរថា បើតាមមហាសង្ក្រាន្តឆ្នាំរកា ទេវតាឆ្នាំរកា នព្វស័ក្តនេះ នាម កិមិរាទេវី ជាបុត្រីទី៦ កបិលមហាព្រហ្ម ទ្រង់អម្ពរពណ៌ស កាន់ព្រះខ័ននិងពិណ គង់លើសត្វក្របីជាជំនិះ និងសោយចេកទឹកនិងចេកណាំវ៉ា ជាភក្សាហារ ក្នុងឥរិយាបិទព្រះនេត្រ ដែលបង្ហាញពីភាពស្ងប់សុខ។ ឥរិយាបថបែបនេះតាមទំនាយថា ឆ្នាំថ្មីនេះស្រុកទេសយើង នឹងមានសុខសប្បាយ ក្នុងសន្តិភាព មានទឹកគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ប្រជាកសិករធ្វើកសិកម្ម ហើយផលដំណាំនឹងមានផ្លែផ្កាល្អបានផលច្រើនទៀតផង។
ការកំណត់កាលបរិច្ឆេទ
ចាប់ពីត្រឹមសម័យក្រុងនគរធំរៀងមក ខ្មែរយើងប្រើចន្ទគតិ (ដំណើរព្រះចន្ទ) ក្នុងការកំណត់យកខែមិគសិរ ជាខែចូលឆ្នាំ ហើយជាខែទី១ ឯខែកត្តិក ជាខែទី១២ ចុងឆ្នាំ។ លុះចំណេរក្រោយមក ទើបអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរជំនុំកំណត់ប្រើសុរិយគតិ (ដំណើរព្រះអាទិត្យ) ជាសំខាន់វិញ ហើយកំណត់យកខែចែត្រ (ខែទី៥) សម្រាប់ប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំនេះ ហើយថ្ងៃចូលឆ្នាំ ត្រូវចំថ្ងៃទី១៣ ឬ ១៤ នៃខែមេសា (ចេត្រ) ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
តាមទំនៀមបុរាណ ពិធីចូលឆ្នាំប្រព្រឹត្តទៅចំនួន ៣ថ្ងៃ។ ថ្ងៃដំបូងហៅថា ថ្ងៃមហាសង្ក្រាន្ត ថ្ងៃទី២ ជាថ្ងៃវ័នបត និងថ្ងៃទី៣ ជាថ្ងៃឡើងស័ក។
តើប្រជាជនខ្មែរគប្បីប្រណិប័តន៍ដូចម្តេចខ្លះ ក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរទាំងបីថ្ងៃនេះ?
នៅមុនចូលឆ្នាំមកដល់ គ្រប់ផ្ទះតែងការរៀបចំសម្អាត និងតុបតែងផ្ទះសម្បែង តាំងលម្អភ្លើង និងត្រៀមទុកនូវគ្រឿងឧបភោគ បរិភោគ ម្ហូបអាហារ និងគ្រឿងតង្វាយសម្រាប់ទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មី។
ពេលល្ងាច គេនាំគ្នាជញ្ជូនខ្សាច់សាង វាលុកចេតិយឬពូនភ្នំខ្សាច់ នៅជុំវិញព្រះវិហារ ឬនៅជុំវិញដើមពោធិ នៅក្នុងវត្តណាមួយ។ នៅពេលព្រលប់ ចាស់ទុំមកជុំគ្នានៅវត្ត ប្រគេនភេសជ្ជៈ ដល់ព្រះភិក្ខុសង្ឃ និមន្តព្រះសង្ឃសូត្រចម្រើនព្រះបរិត្ត និងសំដែងធម្មទេសនា។
ថ្ងៃចូលឆ្នាំទី១ ឬហៅថាថ្ងៃសង្ក្រាន្ត
»ភ្លឺឡើងភ្លាម គ្រប់គ្រួសារខ្មែរតែងរៀបចំទីសក្ការៈដើម្បីរៀបតង្វាយថ្វាយទេវតាឆ្នាំថ្មី ជាអាទិ៍មាន៖ ស្លាធម៌ បាសី ផ្កាភ្ញី ទឹកអប់ ប្រេងម្សៅ ផ្លែឈើ នំនែក និងគ្រឿងភេសជ្ជៈ ត្រៀមចាំពេលកំណត់ ដើម្បីដុតទៀនធូបបួងសួងសុំពរជ័យក្នុងឆ្នាំថ្មី។
»ពេលព្រឹកឡើង ចាស់ទុំនាំកូនចៅយកចង្ហាន់ទៅរាប់បាត្រ វេរប្រគេនព្រះសង្ឃ ឧទ្ទិសកុសល ជូនបុព្វការីជនដែលចែកឋានទៅ និងជូននំចំណី សម្លៀកបំពាក់ ប្រាក់កាសដល់មាតា បិតា គ្រូបាអាចារ្យ និងចាស់ទុំព្រឹទ្ធាចារ្យ ជាញាតិមិត្ត ដើម្បីទទួលបានពរជ័យក្នុងឆ្នាំថ្មី។
»នៅវត្តខ្លះ មានអាចារ្យនិងព្រះសង្ឃ ដឹកនាំប្រារព្ធពិធីពូនភ្នំខ្សាច់ តែវត្តខ្លះមិនមានអាចារ្យលោកដឹកនាំទេ មានតែទីលានសម្រាប់បរិស័ទនាំគ្នាពូននិងឧទ្ទិសរៀងៗខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើយបច្ចុប្បន្ន ក៏មានវត្តខ្លះ បែកទៅរៀបពូនជាភ្នំអង្ករ ភ្នំស្រូវខ្លះផងក៏មាន តែការប្រារព្ធបែបនេះមិនមានពីបុរាណមកទេ។
ពេលរសៀល ចាស់ទុំបន្តស្តាប់លោកទេសនា នៅវត្តខ្លះ ចំណែកក្មេងៗ កម្លោះ ក្រមុំនាំគ្នាលេងល្បែងរបាំ ប្រជាប្រិយ និងរាំកំសាន្ត ក្នុងវត្ត និងតាមសហមន៍តែរៀងៗខ្លួន។
ពេលព្រលប់ នៅវត្តមានពិធីសូត្រមន្តចំរើនព្រះបរិត្ត និងស្តាប់ធម៌ទេសនា ដូចថ្ងៃដំបូងដែរ។ ក្មេងៗ យប់ឡើងច្រៀងរាំលេងកំសាន្ត នូវរបាំនិងល្បែងប្រពៃណី មានរាំវង់រាំក្បាច់ សារ៉ាវ៉ាន់ និងឡាំលាវ ឬលេងបោះឈូង លាក់កន្សែង ច្រៀងប្រប់កៃ ជាដើម។
ថ្ងៃទី២ ឬ ថ្ងៃវារៈវ័នបត
កូនចៅជូនសំលៀកបំពាក់ នំចំណីលុយកាក់ ដល់អ្នកមានគុណ មានឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតា ជាដើម។ ជួនកាល គេធ្វើទាន ដល់មនុស្សបម្រើ ឬអ្នកក្រីក្រទៀតផង។ ពេលរសៀល គេនាំគ្នាទៅពូនភ្នំខ្សាច់ទៀត ហើយសូត្រធម៌អធិដ្ឋានភ្នំខ្សាច់ដែលគេសន្មត់ទុកដូចចូឡាមនីចេតិយ ហើយនិមន្តភិក្ខុទាំងឡាយបង្សុកូលចេតិយបញ្ជូនមគ្គផលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធបងប្អូន ដែលបានស្លាប់ទៅ។
ថ្ងៃទី៣ ឬថ្ងៃឡើងសក្តិ
ពេលព្រឹក និមន្តភិក្ខុទាំងឡាយសូត្រឆ្លងភ្នំខ្សាច់។ ពេលល្ងាច និមន្តភិក្ខុស្រង់ទឹក និងស្រង់ព្រះពុទ្ធរូប (តាមការនិយមនៃស្រុកខ្លះ)។ នៅក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនេះ ក្មេងៗពួកគេនាំគ្នាលេងល្បែងប្រជាប្រិយកំសាន្ដ ដូចជាលេងបោះអង្គញ់ ចោលឈូង ទាញព្រ័ត្រ លាក់កន្សែង ចាប់កូនខ្លែង ជាដើម និងមានរបាំត្រុដិ ជាពិសេស គឺរាំកំសាន្ត ទៅតាមការនិយមចូលចិត្តរបស់និគមជននីមួយៗ។
បច្ចុប្បន្ន ការរាំកំសាន្ត គេប្រើឧបករណ៍បំពងសំឡេងទំនើបៗមាន ធុងបាស់ អ័រកាដង់ ឬ ក្រុមតន្ត្រី ក៏មាន ហើយល្បែងរបាំប្រពៃណី ពីបុរាណបានថមថយអស់ច្រើន។
»ពេលល្ងាច មានប្រារព្ធពិធីស្រង់ព្រះ និងស្រង់ទឹក(ងូតទឹក)ជូនមាតា.បិតា និងអ្នកមានគុណ ដើម្បីបង្ហាញពីការតបស្នងសងគុណ បន្ទាប់មក ក៏មានពិធីវេរឆ្លង និងនិមន្តព្រះសង្ឃសូត្រស្វាធ្យាយ ជាកិច្ចបញ្ចប់បុណ្យនៅតាមវត្តអារាម។
ក្នុងពិធីទាំងបីថ្ងៃនៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនេះ បណ្តាជនខ្មែរ រហូតនៅតាមស្ថាប័ន ក្រសួង មន្ទីរនានានិងតាមក្រុមហ៊ុនខ្លះផង ក៏មានប្រារព្ធពិធីសូត្រមន្តឆ្លងឆ្នាំនិងលើករាសី ផងដែរ ហើយបច្ចុប្បន្ន ពិធីនេះកាន់តែពេញនិយម នឹងមិនសូវមានគ្រួសារខ្មែរ កាន់ពុទ្ធសាសនាណា ហ៊ានខកខានទេ គ្រាន់តែធ្វើទៅ តាមកាលវេលានិងឱកាសខុសគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ។
សូមរំឭកថា ពីកន្លងមកពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ក្មេងៗនាំគ្នា លេងល្បែងប្រជាប្រិយ និងរាំកំសាន្ត មុននិងក្រោយថ្ងៃបុណ្យកន្លះខែក៏មាន ហើយវត្តខ្លះ ក៏ប្រារព្ធពីធីនេះ មាន៥ថ្ងៃ ឬ មួយសប្តាហ៍ផងក៏មាន ទើបបានឆ្លងបញ្ចប់។
ប៉ុន្តែ ក្នុងសម័យអ៊ិនថឹណិតនេះ ពិធីបុណ្យនៅតាមវត្ត មិនសូវអធិកអធមដូចពីបុរាណទេ ហើយអាស្រ័យដោយជីវភាពពលរដ្ឋធូរធារ ពិធីកំសាន្តសប្បាយនានា គេច្រើនលើកយកទៅធ្វើតាមផ្ទះ ឬសហគមន៍ តាមលទ្ធភាព បែបប្រមូលផ្តុំគ្នា តាមវង់ត្រកូលនីមួយៗ ជំនួសវិញ៕
(រូបថត៖ ផលិតកម្មថោន)
