អ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ បានផ្តល់បទសម្ភាសជូនសារព័ត៌មាន ខេមបូណូមីស ថា អ្នកស្រីបានឆ្លងកាត់ជីវិតតស៊ូចេញពីត្រកូលក្រីក្ររហូតមានមុខជំនួញ ដែលអាចជួយជីវភាពគ្រួសារ និងជួយបង្កើតការងារដល់ជនជាតិដើមភាគតិចដូចគ្នា បានជាច្រើននាក់ផងដែរ។
បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ បានបើកផ្ទះសំណាក់បែបជនជាតិដើមភាគតិចនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី និងមានសេវាកម្មទេសចរណ៍ជាច្រើន ដូចជា ជួលបន្ទប់ប្រជុំ ជួលកង់ម៉ូតូ បើកអាហារដ្ឋាន និងហាងលក់វត្ថុអនុស្សារីយ៍ដែលផលិតដោយដៃជនជាតិដើមភាគតិចផ្ទាល់។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «កាលឆ្នាំ២០១២ ខ្ញុំធ្វើផ្ទះបែបជនជាតិព្នងដើម្បីស្នាក់នៅខ្លួនឯងទេ ប៉ុន្តែ មានភ្ញៀវបរទេសបានដើរឆ្លងកាត់ ហើយបានឃើញក៏សុំស្នាក់នៅ ពេលនោះ ខ្ញុំក៏បង្កើតជាផ្ទះស្នាក់បែបជនជាតិដើមតែម្តង រហូតមកដល់ពេលនេះ មាន១៧ផ្ទះហើយ។ ថ្ងៃធម្មតា ផ្ទះស្នាក់នេះ មានតម្លៃពី ៧ ទៅ ២៥ដុល្លារក្នុងមួយយប់ និងឡើងថ្លៃ ថ្ងៃបុណ្យ ព្រោះ ត្រូវបង្កើនលុយម៉ោងឲ្យបុគ្គលិក»។
ក្រៅពីការបង្កើតសេវាកម្មជាច្រើននៅស្រុកកំណើត ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី ស្រ្តីរូបនេះបានបើកដំណើរការផ្ទះបាយជនជាតិដើមភាគតិចមួយទៀតនៅភ្នំពេញអស់រយៈពេល៦ខែមកហើយ។
អ្នកស្រីបានបង្ហើបឲ្យដឹងថា៖ «ក្នុងមួយខែ នៅមណ្ឌលគិរី ខ្ញុំអាចរកចំណូលបានជាង១ម៉ឺនដុល្លារ ហើយហាងនៅភ្នំពេញ ទទួលបានចំណូលជាមធ្យមពី ៥ ទៅ ៦ពាន់ដុល្លារ»។
បើតាមអ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ ការបង្កើតផ្ទះស្នាក់បែបជនជាតិដើមភាគតិចនេះ គឺកើតចេញពីការបារម្ភរបស់អ្នកស្រីចំពោះការបាត់បង់អត្តសញ្ញាណជនជាតិខ្លួនឯង ខណៈពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិបានធ្វើផ្ទះបែបទំនើបជាបន្តបន្ទាប់ និងលែងសូវរវល់ជាមួយប្រពៃណីរបស់ខ្លួន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកស្រីចង់ផ្សព្វផ្សាយដល់អ្នកទេសចរ ដើម្បីឲ្យពួកគេបានស្គាល់ និងជួយថែរក្សាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ជនជាតិដើមភាគតិច តាមរយៈការបង្ហាញទម្រង់ផ្ទះ សម្ភារៈ និងមុខម្ហូបជនជាតិដើមភាគតិចជាដើម។
អ្នកស្រីពន្យល់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ខ្ញុំស្រឡាញ់ និងចង់ថែរក្សាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ជនជាតិដើមភាគតិច ហើយត្រឹមចិត្តស្រឡាញ់ មិនអាចថែរក្សាបានទេ គឺទាល់តែរំលេចចេញជារូបរាង ដើម្បីឲ្យគេទទួលស្គាល់ និងឲ្យតម្លៃជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា»។
តាមពិតទៅ អ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ មិនបានរៀនផ្នែកជំនួញនៅមហាវិទ្យាល័យនោះ ប៉ុន្តែ ជនជាតិព្នងរូបនេះ ត្រូវបានជនជាតិអាមេកាំងម្នាក់ និងសប្បុរសជនដទៃទៀត បានជួយជ្រោមជ្រែងរហូតរៀនបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រច្បាប់ និងបានធ្វើការងារនៅអង្គការអន្តរជាតិធំៗ ដែលធ្វើឲ្យស្រ្តីរូបនេះ មានសមត្ថភាពទាំងភាសា និងជំនាញ។
អ្នកស្រីរំឭកថា កាលនៅសិក្សាឆ្នាំទី២ អ្នកស្រីបានឆ្លៀតពេលបកប្រែភាសាអង់គ្លេសដល់អ្នកកាសែតរបស់ CNN ហើយបន្ទាប់មក បានធ្វើការនៅអង្គការ UNDP និងចុងក្រោយ គឺធ្វើការងារអង្គការ ILO ដែលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាន និងការងារនៅអង្គការអន្តរជាតិដទៃទៀត។
អ្នកស្រីរៀបរាប់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ខ្ញុំអត់មានរៀនផ្នែកជំនួញនោះទេ តែជីវភាពក្រីក្រ និងការប្រឹងប្រែងចិញ្ចឹមគ្រួសារ និងធ្លាប់ធ្វើការងារនៅអង្គការ ILO ទទួលបន្ទុកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាន»។
អ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ គឺជាស្រ្តីទីមួយ ដែលបានរៀនចប់មហាវិទ្យាល័យ ខណៈមានជនជាតិដើមភាគតិចប្រមាណ ៥០នាក់ ដែលអូសជើងចេញតំបន់ព្រៃភ្នំដែលខ្វះការអប់រំ និងអភិវឌ្ឍន៍ ឡើងមករៀននៅមហាវិទ្យាល័យ ដើម្បប្រឹងប្រែងរកចំណេះនៅក្នុងទីក្រុងទំនើប។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ ដែលជាស្ថាបនិកអង្គការជនជាតិដើមភាគតិចកម្ពុជា បង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
បច្ចុប្បន្ន ក្រៅពីមុខជំនួញ អ្នកស្រីក៏មានការងារជាច្រើន ពាក់ព័ន្ធការងារលើកស្ទួយទាំងផ្នែកគោលនយោបាយ និងជួយជ្រោមជ្រែងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចតាមរយៈការផ្តល់ការងារដល់ជនជាតិដើមភាគតិច។
ក្តីស្រឡាញ់ និងភាពស្មោះត្រង់ជាមួយអតិថិជន ជាជំនួញយូរអង្វែង សេវាកម្មទេសចរណ៍ជាច្រើន មិនមានបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងនោះទេ ពីព្រោះ អ្នកស្រីបានពង្រឹងគុណភាពសេវា និងទំនិញ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រី យុន ម៉ាណេ មានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ចំពោះសេវាកម្មម្ហូបអាហារ ដោយប្រឹងប្រែងសម្រិតសម្រាំងអាហារដែលមានគុណភាព និងមានសុវត្ថិភាព។
អ្នកស្រីអះអាងថា ៖«ខ្ញុំព្រួយបារម្ភជាងគេ គឺអាហារ ព្រោះខ្ញុំគិតពីសុខភាពខ្ញុំ និងអ្នកហូបដទៃទៀត។ ពេលទៅទិញបន្លែម្តងៗ ខ្ញុំធ្វើព្យាយាមរកបន្លែដែលមានសុវត្ថិភាព ដោយគិតរាប់ចាប់ពីម្ទេស ជី រំដេង និងស្ទឹកគ្រៃឡើងទៅ»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «អ្នកដាំបន្លែនៅស្រុកខ្មែរមួយចំនួន ខ្ញុំមិនបន្ទោសទេ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ពួកគាត់ហាក់បីដូចជាឃាតករសម្ងាត់ ព្រោះ គាត់ចែកចម្ការបន្លែជាពីរប្រភេទ គឺមួយដាំដាក់ជីគីមីសម្រាប់លក់ចេញ តែចម្ការមួយទៀតដាំសម្រាប់ហូបខ្លួនឯង។ កន្លែងខ្ញុំអត់ធ្វើអ៊ីចឹងទេ។ ខ្ញុំញ៉ាំអ្វី ភ្ញៀវក៏ញ៉ាំហ្នឹងដែរ ដូច្នេះ បន្លែយើងភាគច្រើន នាំចេញពីខេត្តរតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី ដែលចម្ការបន្លែនោះជាបន្លែសរីរាង្គ»៕