គិតត្រឹមពាក់កណ្តាលខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមហ៊ុន Evergrande ជំពាក់លុយម្ចាស់បំណុលដល់ទៅជាង៣០០លានដុល្លារ ឬស្មើនឹងទំហំប្រមាណ ២% នៃ GDP របស់ប្រទេសចិនទៅហើយ ដែលវាជាចំនួនបំណុលដ៏ច្រើនបំផុតមួយមិនធ្លាប់មាន។
នៅមួយរយៈចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុន Evergrande បានរងនឹងការពាក្យបណ្តឹងជាច្រើនពីអតិថិជន ដែលនៅរង់ចាំក្រុមហ៊ុនបញ្ចប់ការសាងសង់អាគារអាផាតមិន(apartment) ដែលពួកគេបានទិញ និងខ្លះទៀតបានកក់ប្រាក់មួយចំនួនរួចហើយ ប៉ុន្ដែ ការសាងសង់មិនបញ្ចប់តាមកិច្ចព្រមព្រៀង។ ដោយឡែក សម្រាប់ក្រុមអ្នកផ្គត់ផ្គង់ ម៉ៅការសំណង់ និងម្ចាស់បំណុលវិញ បានព្យាយាមទារប្រាក់រាប់រយពាន់លានដុល្លារពីក្រុមហ៊ុន ហើយអ្នកខ្លះទៀតថែមទាំងបានសម្រេចផ្អាកដំណើរការសាងសង់លើគម្រោងរបស់ Evergrande តែម្តង។
ក្រោយប្រឈមមុខនឹងពាក្យបណ្តឹង ព្រមទាំងលុយជំពាក់ម្ចាស់បំណុលដ៏ក្រាស់ក្រែល ក្រុមហ៊ុន Evergrande កាលពីពេលថ្មីនេះ បានចេញមុខមកទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនកំពុងស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំង។ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនប្រកាសយ៉ាងដូច្នេះ ហើយត្រូវបានគេមើលឃើញថា ទំនងជាមិនអាចសងប្រាក់ដែលបានខ្ចីពីម្ចាស់បំណុលបានផងនោះ វិនិយោគិនដែលមានការព្រួយបារម្ភជាច្រើននាក់ ជារឿយៗបានទៅប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ានៅខាងក្រៅទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ក្រុមហ៊ុនយក្សចិន Evergrandeដើម្បីទាមទារដំណោះស្រាយ ពោលគឺទារឲ្យក្រុមហ៊ុនសង់ប្រាក់មកឲ្យពួកគេវិញតែម្ដង។
អ្វីជាមូលហេតុធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនយក្សចិន Evergrande ដើរមកដល់ចំណុចនេះ?
បើតាមការចុះផ្សាយដោយសារព័ត៌មានធំៗចំនួន២ របស់អាមេរិករួមមានកាសែត The New York Times និង សារព័ត៌មាន CNBC បានចុះផ្សាយស្រដៀងគ្នាថា មានកត្តាធំៗចំនួន២ ដែលដែលរុញច្រានឲ្យក្រុមហ៊ុន Evergrande ជួបវិបត្តិបំណុលវណ្ឌក កើនឡើងដល់ជាង ៣០០ ពាន់លានដុល្លារដូចពេលនេះ។
កត្តាទី១ ក្រុមហ៊ុនចិនមួយនេះ មានទម្លាប់ខ្ចីប្រាក់ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ពីម្ចាស់បំណុល អស់ពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីផ្តល់មូលនិធិជំរុញការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ម្យ៉ាង ក៏ដោយសារតែអាជ្ញាធរចិនកំពុងបង្ក្រាបទម្លាប់ខ្ចីប្រាក់ដោយគ្មានភាពប្រុងប្រយ័ត្នរបស់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យនានា ផងដែរ។ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនេះ ក្រុមហ៊ុន Evergrande បានខិតខំប្រឹងប្រែងលក់អាជីវកម្មរបស់ខ្លួនក្នុងតម្លៃសមរម្យ ប៉ុន្តែមិនទទួលបានផលល្អនោះទេ។ គម្រោងការលក់រថយន្តអគ្គិសនីរបស់ក្រុមហ៊ុន ក៏នៅជាប់គាំងមិនទាន់អាចដំណើរការលក់បានទាល់តែសោះ។
កត្តាទី២ គឺដោយសារទីផ្សារអចលនទ្រព្យរបស់ប្រទេសចិនមានការធ្លាក់ចុះ ហើយមិនសូវមានតម្រូវការផ្ទះ ឬអាផាតមិនថ្មីៗច្រើននោះទេ។ ដើម្បីទាក់ទាញអតិថិជន ក្រុមហ៊ុន Evergrande បានលក់ផ្ទះដោយបញ្ចុះតម្លៃទាបជាងមុន ក៏ប៉ុន្តែនៅតែមិនអាចទាក់ទាញអតិថិជនថ្មីបានដដែល។ អត្រាប្រាក់ចំណេញរបស់ក្រុមហ៊ុនបានធ្លាក់ចុះ ២៩% សម្រាប់ឆមាសទីមួយក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ។
សូមជម្រាបថា ក្រុមហ៊ុន Evergrande រីកលូតលាស់ខ្លាំងណាស់ក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ដោយមានវត្តមាននៅក្នុងទីក្រុងជាង ២៨០ ក្រុមហ៊ុន Evergrande បានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនឯកជនធំបំផុតមួយនៅក្នុងប្រទេសចិន និងជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យឈានមុខគេមួយដែរ នៅចិន ដោយការលក់មានចំនួនរហូតដល់ ១១០ពាន់លានដុល្លារកាលពីឆ្នាំមុន។
ដោយសារកំណើននៃការលក់មានការធ្លាក់ចុះក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ Evergrande បានពង្រីកអាជីវកម្មរបស់ខ្លួនដែលមិនទាក់ទងនឹងវិស័យអចលនទ្រព្យដូចជារថយន្តអគ្គិសនី ក្លឹបបាល់ទាត់ និងសេវាធានារ៉ាប់រងជាដើម។ Evergrande ផ្តល់ការងារដល់មនុស្ស ២សែននាក់ និងបង្កើតការងារដោយប្រយោលចំនួន ៣លាន ៨សែននៅក្នុងប្រទេសចិន។ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុន ជួបវិបត្តិក្ស័យធនមែននោះ វាក៏អាចនឹងមានផលប៉ះពាល់ធំធេង ចំពោះសេដ្ឋកិច្ចចិនផងដែរ៕