ទោះបីជាការមកដល់នៃការបញ្ចប់ការអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបនេះ នឹងមកដល់នៅ៣ឆ្នាំខាងមុខក៏ដោយក្ដី ប៉ុន្ដែបើយើងពិនិត្យលើបរិយាកាសនៃវិស័យកាត់ដេរកម្ពុជា ក្រោយពីអាមេរិកបានគាំទ្រលើកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូអន្តរប៉ាស៊ីហ្វិក ជាមួយបណ្ដាប្រទេសទាំង១២ នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីសម្រួលដល់ការអនុគ្រោះពន្ធ (ក្នុងនោះក៏មានប្រទេសវៀតណាមដែរ) បានធ្វើឲ្យរោងចក្រដែលមានមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជា និងម្ចាស់រោងចក្រដែលមានបំណងមកបើកដំណើរការកម្ពុជាមិនតិចនោះទេ បានរើនិងបង្វែរមុខព្រួញវិនិយោគរបស់ខ្លួនពីកម្ពុជាទៅវៀតណាមវិញ ខណៈដែលតម្លៃពលកម្មក្នុងប្រទេសវៀតណាមនៅតាមបណ្ដាទីក្រុង ក៏ដូចជាខេត្តមួយចំនួនក៏ថោកជាងកម្ពុជា និងមានការអនុគ្រោះពន្ធលើការនាំចេញទៅអាមេរិកដូចកម្ពុជាដែរ។
ទន្ទឹមនឹងនោះ ដ្បិតតែកំណើនរបស់វិស័យកាត់ដេរកម្ពុជានៅតែរក្សាបានភាពវិជ្ជមាននៅឆមាសទី១ឆ្នាំ២០១៧នេះក៏ដោយ ប៉ុន្ដែ ល្បឿននៃការរីកលូតលាស់នៃវិស័យមួយនេះ កំពុងតែមានការថមថយគួរឲ្យកត់សម្គាល់។ តាមការឲ្យដឹងពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីក្រៅប្រទេសនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរក្នុងឆមាសទី១ឆ្នាំនេះ មានការថយចុះប្រមាណ៣០% ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។
តែយ៉ាងណា វានៅតែជាឱកាសអំណោយផលមួយសម្រាប់រោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ដែលរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានឡើងកាន់តំណែង ក៏បានសើរើលុបកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចោលតែម្ដង ហើយវាក៏ជាពេលវេលាដែលរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា គួរតែត្រៀមខ្លួននិងស្វែងរកវិធានការកាន់តែប្រសើរ ក៏ដូចជា ការធ្វើពិពិធកម្មលើវិស័យនេះ ជាជាងការពឹងផ្អែកលើទីផ្សារអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ខណៈដែលប្រទេសជិតខាងកំពុងសម្រុកត្របាញ់ដណ្ដើមគ្នាចូល។
តើកម្ពុជាអាចនឹងប្រឈមអ្វីខ្លះ ក្រោយពីការបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទៅអឺរ៉ុប?
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងមិនទាន់ដឹងថា តើខាងរដ្ឋាភិបាលនឹងមានយន្ដការ ក៏ដូចជាពិពិធកម្មយ៉ាងណាខ្លះនោះទេ ដើម្បីត្រៀមនឹងការបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទៅអឺរ៉ុប ប៉ុន្ដែ បញ្ហាចំពោះមុខដែលកម្ពុជាអាចនឹងជួបប្រទះធំៗ ដូចជា កម្ពុជាអាចនឹងបាត់បង់ប្រភពចំណូលមួយផ្នែក ខណៈដែលអឺរ៉ុបជាទីផ្សារនាំចេញដ៏បំផុតរបស់កម្ពុជា។
សហភាពអឺរ៉ុបនាំចូលទំនិញសំខាន់ៗពីប្រទេសកម្ពុជាទៅទីផ្សាររបស់ខ្លួន ក្នុងនោះមានសម្លៀកបំពាក់កាត់ដេរ មានទឹកប្រាក់ប្រមាណ ២ពាន់៥០០លានដុល្លារ ស្បែកជើង ៣០០លានដុល្លារ កង់ជិត ៤០០លានដុល្លារ និងអង្ករប្រមាណ ២០០លានដុល្លារ។
ក្រុមអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច បានមើលឃើញដែរថា កម្ពុជាអាចនឹងប្រឈមនឹងការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងក្លាជាងមុនជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់ ដូចជា វៀតណាម និងបង់ក្លាដេស ពិសេស លើវិស័យវាយនភណ្ឌ ដូចជា សម្លៀកបំពាក់និងស្បែកជើងនេះតែម្ដង។ ក្នុងនោះ កត្តាតម្លៃនិងផលិតភាពនឹងក្លាយជាសមរភូមិក្ដៅសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងក្នុងវិស័យនេះ។
ការប្រកួតប្រជែងតម្លៃគឺនឹងផ្ដោតលើថ្លៃដើមផលិត ការចំណាយលើការរៀបចំបែបបទក្នុងការនាំចេញ ការចំណាយលើការងាររដ្ឋបាលនានា ថ្លៃដឹកជញ្ជូន តម្លៃថាមពលសម្រាប់ការផលិត ប្រាក់ខែកម្មករ និងវត្ថុធាតុដើមសំខាន់ៗផ្សេងទៀត។
សូមបញ្ជាក់ថា តាមរបាយការណ៍ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ក្នុងឆមាសទី១ឆ្នាំនេះ ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់របស់កម្ពុជា មានប្រមាណ ៦៧% នៃការនាំចេញក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ថយចុះប្រមាណ ៧% ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន ក្នុងនោះទីផ្សារនាំចេញទៅសហភាពអឺរ៉ុបប្រមាណ៤៤% និងទីផ្សារអាមេរិក ២៨% ខណៈទីផ្សារនាំចេញទៅជប៉ុនកំពុងមានសន្ទុះខ្លាំងក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គឺមានប្រមាណ ១៤%។
គួររំលេចដែរថា បើតាមប្រសាសន៍របស់ឯកឧត្តម George Edgar ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំនៅកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជានិងសហភាពអឺរ៉ុបកាលពីឆ្នាំ២០១៦ កន្លងទៅ ទំហំពាណិជ្ជកម្មសរុបមានរហូតជាង ៥ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងនោះទឹកប្រាក់ ៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក កម្ពុជាទទួលបានពីការនាំចេញផលិតផលផ្សេងៗទៅកាន់ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប៕