បើតាមការរាយការណ៍ពីសារព័ត៌មាន Reuters បានឲ្យដឹងថា នៅទីក្រុងស្ត្រាស់បួរ ប្រទេសបារាំង នៅថ្ងៃពុធទី១២ កុម្ភៈ នឹងមានការបោះឆ្នោត លើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងអឺរ៉ុប និងវៀតណាម ខណៈដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏ធ្លាប់មានមតិវាយប្រហារលើប្រទេសវៀតណាមទាក់ទងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សផងដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា គឺជាកតិកាសញ្ញាមួយដ៏ទូលំទូលាយបំផុត របស់អឺរ៉ុបដែលបានធ្វើជាមួយនឹងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ហើយវៀតណាមក៏ជាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទី២ហើយ ដែលនឹងមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយអឹរ៉ុប បន្ទាប់ពីប្រទេសសិង្ហបុរី។
ទោះយ៉ាងណា មានក្រុមអ្នករិះគន់បានលើកយកបញ្ហារបស់វៀតណាម ស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារ និងស្នើឲ្យមានការគិតគូរឡើងវិញ ក៏ដូចជាពន្យារពេលអនុម័តកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះ។ ជាក់ស្ដែង អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានស្នើឲ្យសមាជិកសភាអឺរ៉ុប ពន្យារពេលអនុម័តលើកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយវៀតណាម រហូតទាល់តែវៀតណាម បានបំពេញនូវការសន្យា អនុញ្ញាឲ្យមានសេរីភាពក្នុងការប្រមូលផ្តុំសម្រាប់កម្មករ និងធ្វើកំណែទម្រង់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលចែងថា អ្នកដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលនឹងត្រូវជាប់ពន្ធនាគារនោះ។
ស្នងការពាណិជ្ជកម្មសហភាពអឺរ៉ុប លោក Phil Hogan បានប្រាប់ទៅកាន់សមាជិកសភាក្នុងកិច្ចពិភាក្សាមួយកាលពីថ្ងៃអង្គារទី១១ កុម្ភៈនេះថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស របស់វៀតណាម ពិតជាស្ថិតក្នុងការព្រួយបារម្ភ មែន ប៉ុន្ដែ លោកនិយាយថា ការបង្កើតនូវេទិកាសន្ទនាពីសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំឆ្នាំ គឺជាវិធីសាស្ត្រដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលខ្វះចន្លោះទាំងនោះ។
ក្រោយពេលការបោះឆ្នោតសម្រេចរួចហើយនោះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអឺរ៉ុប-វៀតណាម ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងចូលជាធរមាន នៅក្នុងខែ កក្កដា ខាងមុខនេះ ដោយវានឹងមានការលុបបំបាត់ពន្ធគយរហូតដល់ទៅ ៩៩%។ ទោះបីជាយ៉ាងណា ប្រទេសវៀតណាម នឹងមានរយៈពេលអន្តរកាលរហូតដល់១០ឆ្នាំ សម្រាប់ការនាំចូលទំនិញមួយចំនួនពីអឺរ៉ុប ដូចជារថយន្ដ និងស្រាបៀរជាដើម។
ដោយឡែក សម្រាប់កម្ពុជាវិញ នៅថ្ងៃពុធទី១២ កុម្ភៈនេះដែរ សហភាពអឺរ៉ុប នឹងចេញសេចក្ដីសម្រេចពីការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា ។ ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេសទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនបំផុត ក្រោមគម្រោងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ បន្ទាប់ពីប្រទេសបង់ក្លាដេស។ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ទៅកាន់អឺរ៉ុប កាលពីឆ្នាំ២០១៨ សម្រេចបានប្រមាណជិត ៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក កើនឡើង១៤% ធៀបនឹងឆ្នាំកន្លងទៅ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជានេះ អាចនឹងធ្វើឡើងលើចំណែកណាមួយប៉ុណ្ណោះ មិនដកទាំងស្រុងនោះទេ។ ពោលគឺ បើតាមការប៉ាន់ប្រមាណការដក EBA ពីសំណាក់សហភាពអឺរ៉ុប អាចនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទឹកប្រាក់នាំចេញរបស់កម្ពុជា ប្រមាណ៥០០ លានដុល្លារ និងបាតបង់ការងារកម្មករប្រមាណ ៣ម៉ឺននាក់ប៉ុណ្ណោះ។
ឯកឧត្តម បន្ថែមទៀតថា ទោះបីជាមានការដក EBA ទាំងស្រុង ឬក៏ទុកក្នុងចំណែកណាមួយក៏ដោយ ក៏រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយដើម្បីទប់ទលនឹងបញ្ហាដែលអាចកើតឡើង។
បើតាមការគូសបញ្ជាក់ របស់ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត នៅឆ្នាំ២០២០នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ការលើកកម្ពស់តម្រូវការសេដ្ឋកិច្ច Stimulus Budget ដើម្បីត្រៀមទប់ទល់នឹងហានិភ័យដែលគំរាមកំហែងមកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដោយកញ្ចប់ថវិកានេះ មានប្រមាណ ៣% នៃ GDP ឬស្មើនឹងប្រមាណ ៧០០លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រៀមកញ្ចប់ថវិកានេះរហូតដល់រយៈពេល ៣ឆ្នាំឯណោះ។
សូមបញ្ជាក់ថា ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ត្រូវបានបង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០០១ ដោយសហភាពអឺរ៉ុប នឹងបានផ្ដល់ជូនប្រទេសក្រីក្របំផុតចំនួន៤៩ ប្រទេសនៅទូទាំងពិភពលោក។ ក្នុងនោះដែរ នៅអាស៊ាន មានប្រទេសតែចំនួន២ប៉ុណ្ណោះ ដែលទទួលបាន ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដើម្បីនាំទំនិញទៅអឺរ៉ុបគ្រប់ប្រភេទលើកលែងតែអាវុធ ដោយមិនមានការបង់ពន្ធគយ នោះគឺប្រទេសកម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា។
ការស្រាវជ្រាវរបស់សេវាស្រាវជ្រាវសភាអឺរ៉ុប បានឲ្យដឹងថា ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បានផ្ដល់ឲ្យកម្ពុជានូវការរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង ពិសេសក្នុងការនាំចេញទំនិញសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងទៅអឺរ៉ុប ដោយមានកំណើនប្រមាណ ៦៣០% គិតតាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក។ ហើយមកទល់បច្ចុប្បន្ន ការនាំចេញរបស់វិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងនេះ គឺមានទំហំប្រមាណ ៤០% នៃ ការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា។
សហភាអឺរ៉ុប យល់ថា ការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជានេះ អាចនឹងធ្វើឲ្យសមិទ្ធិផលទាំងនេះ ស្ថិតក្នុងហានិភ័យ ដោយវានឹងធ្វើឲ្យភាពប្រកួតប្រជែងក្នុងការនាំចេញរបស់កម្ពុជា នឹងមានការធ្លាក់ចុះ។ បច្ចុប្បន្ន មានប្រជាជនប្រមាណសរុបប្រមាណ ២លាននាក់ ពឹងផ្អែកលើវិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ក្នុងនោះរួមមាន កម្មករធ្វើការក្នុងវិស័យនេះ ប្រមាណ ៧៥ម៉ឺននាក់ផងដែរ។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់សេវាស្រាវជ្រាវសភាអឺរ៉ុបដដែលនេះបានគូសបញ្ជាក់ទៀតថា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា បើគិតក្នុងកំណើន GDP ការបាត់បង់កំណើនអាចនឹងមាន ១% ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ជាមួយគ្នានេះ សភាអឺរ៉ុបចាត់ទុកថា ការវិនិច្ឆ័យជាមុនថា ក៏ដូចជាការព្យាករថា នឹងមានកម្មករក្នុងវិស័យវាយនភណ្ឌកម្ពុជាជាងពាក់កណ្ដាល នឹងត្រូវបាត់បង់ការងារនោះ វាអាចជាការគិតលក្ខណៈទិដ្ឋិនិយមបន្តិច ប៉ុន្ដែ ប្រទេសប្រទេសកម្ពុជា គឺស្ទើរតែបាត់បង់នូវសក្ដានុពលនៃកំណើនរបស់ខ្លួនទៅហើយ បើសិនជា EBA បាត់បង់មែននោះ៕