លោក ឡុង កែមវិចិត្រមន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា តំណាងពីកម្ពុជា បានជួបជាមួយនឹងតំណាងភាគីចិន រួចហើយ កាលពីថ្ងៃទី០៤ ធ្នូ កន្លងទៅនេះ ដោយបានជួបជជែកគ្នា ដើម្បីសិក្សាពីលទ្ធភាពធ្វើកិច្ចការងារបន្តទៀត លើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះ។ លោក កែមវិចិត្រ បន្ថែមទៀតថា ក្នុងជំនួបដំបូងនេះ គឺគ្រាន់តែជាការជួបជជែកគ្នា សិក្សាជាមុន ដើម្បីអាចបន្តនីតិវិធីទៅមុខទៀត។ ដូច្នេះ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ មិនទាន់មានការចរចា ឬចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សារណៈណាមួយនៅឡើយទេ។
«អត់មានការចរចាអីទេ នៅពេលនេះ ដូចជម្រាបជូនអញ្ចឹង យើងគ្រាន់តែទៅពិភាក្សាគ្នា ដើម្បីធ្វើការសិក្សាទេ! ការចរចាទាំងឡាយ គឺអត់ទាន់ចាប់ផ្ដើមទេនៅពេលនេះ។» នេះជាប្រសាសន៍លើកឡើងរបស់លោក ឡុង កែមវិចិត្រ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មរូបនេះ បានបញ្ជាក់ថា ចំពោះនីតិវិធី នឹងនៅតែបន្តទៅមុខ ដូច្នេះហើយ ភាគីទាំងពីរអាចនឹងបន្តជួបគ្នាជាបន្ដទៀត ប៉ុន្ដែ សម្រាប់ពេលវេលាជាក់លាក់ថា ថ្ងៃណានោះ គឺនៅមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ។
សម្ដេច ហ៊ុន សែន កាលពី ថ្ងៃទី ១៦ វិច្ឆិកាកន្លងទៅ បានប្រកាស ថ្ងៃទី០៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ គឺជាការចាប់ផ្ដើមបើកដំណើរការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងកម្ពុជា និងប្រទេសចិន។ សម្ដេច ហ៊ុន សែន ក៏មានភាពជឿជាក់ថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងអាចសម្រេចបាននៅពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ ។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានគូសបញ្ជាក់ថា ពេលណាកម្ពុជាមានពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយចិន នោះទីផ្សារចិន នឹងបើកចំហរទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលកម្ពុជា ដែលវាជាផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់។
គួរបញ្ជាក់ដែរថា ក្រៅអំពីកំពុងសិក្សាពីលទ្ធភាពកិច្ចចរចាពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្រទេសចិន ហើយនោះ នាពេលថ្មីៗនេះ កម្ពុជាក៏កំពុងសិក្សាលើកិច្ចចរចាពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងផងដែរ។
បើតាមក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជា នាំចេញទៅចិន គឺមានផលិតផលកសិកម្មតែប៉ុន្មានមុខប៉ុណ្ណោះ ដូចជា អង្ករ ដំឡូង ពោត និងចេក ជាដើម។ ហើយថ្មីៗនេះ កម្ពុជាក៏គ្រោងនឹងមានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយភាគីចិន ដើម្បីនាំចេញស្វាយ ទៅកាន់ទីផ្សារចិនផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍ ពីអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានឲ្យដឹងថា គិតត្រឹម៩ខែ ដំបូងនៅឆ្នាំ២០១៩នេះ បើនិយាយពីទីផ្សារចិនតែមួយ គឺមានចំណែកទីផ្សារតែប្រមាណ ៧% ប៉ុណ្ណោះ នៃការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្ដែ បើក្រឡេកទៅមើលការនាំចូលវិញ ប្រទេសចិន គឺជាប្រទេសនាំចូលធំបំផុតមកកាន់កម្ពុជាដែលមានចំណែកទីផ្សារ ៣៩% នៃការនាំចូលសរុបរបស់កម្ពុជា។
របាយការណ៍ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឲ្យដឹងដែរថា កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-ចិន សម្រេចបានប្រមាណ ៧.៤០០លានដុល្លារអាមេរិក នៅក្នុងនោះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ទៅចិនមានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១.៤០០ លានដុល្លារអាមេរិក កើនឡើង ៣៧% ខណៈដែលចិននាំចូលមកកម្ពុជាវិញ មានប្រមាណ ៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក គឺបានកើនឡើង ២៦%។ ប្រទេសទាំងពីរក៏ធ្លាប់មានគោលដៅ នឹងជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឲ្យឈានដល់ ១០ ពាន់លានដុល្លាអាមេរិក នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ៕