ក្នុងករណីប្រទេសទាំងពីរធ្វើសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ដែលនេះ មិនទាន់រាប់បញ្ចូលនូវករណីមានសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរវាងអាមេរិក រុស្ស៊ី និងចិន ដែលជាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែផង។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយដោយកាសែត Los Angeles Times។
យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិថ្មីមួយ ដែលដឹកនាំដោយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យរុតហ្គើស (Rutgers) របស់អាមេរិកបានឱ្យដឹងថា ជម្លោះនុយក្លេអ៊ែរត្រឹមតែ ៣% នៃស្តុកសរុបនៃប្រទេសមានអាវុធនេះនៅទូទាំងពិភពលោក ក៏អាចសម្លាប់មនុស្សមួយភាគបីនៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោកក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែពីរឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។
ជាមួយគ្នានេះ បើយោងតាមការស្រាវជ្រាវដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទ ទី១៥ សីហានៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Nature Food របស់អង់គ្លេសបានបង្ហាញថា ជម្លោះនុយក្លេអ៊ែរដ៏មានសក្តានុពលរវាងរុស្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកអាចសម្លាប់មនុស្ស ៣ ភាព ៤ នៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោកក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំដូចគ្នានេះ។
ថ្មីៗនេះ ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស លោកស្តេហ្វេន លូវហ្ក្រូវ (Stephen Lovegrove) បានអះអាងថា «ការបែកបាក់ក្នុងកិច្ចសន្ទនារវាងប្រជាជាតិនានា ក៏ដូចជាការបាត់បង់ការការពារដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងរវាងមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរជាច្រើនទសវត្សរ៍មុន បានធ្វើឱ្យពិភពលោកធ្លាក់ចូលទៅក្នុង «យុគសម័យថ្មីដ៏គ្រោះថ្នាក់»។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres ក៏បានព្រមានដែរថា៖ «ការផ្ទុះឡើងនៃសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ដែលមនុស្សគ្រប់រូបមិនធ្លាប់នឹកស្មានមិនដល់នោះ ឥឡូវនេះបានត្រលប់មកវិញរកទ្រនំដើមវិញហើយ»។
អត្ថបទគួរអាន
ទោះបីជាលោករូប៉ុក (Robock) និងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តផ្សេងទៀតនៅសាកលវិទ្យាល័យរុតហ្គើស (Rutgers) ធ្លាប់បានព្យាករណ៍ថា សង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរនឹងនាំឱ្យមានការរំខានយ៉ាងខ្លាំងដល់អាកាសធាតុ និងការផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារទូទាំងពិភពលោក ដែលការសិក្សាថ្មីៗនេះ គឺជាលើកទីមួយដែលអ្នកស្រាវជ្រាវបានគណនាពីទំហំសក្តានុពលនៃគ្រោះទុរ្ភិក្សដែលនឹងកើតឡើង និងចំនួនមនុស្សស្លាប់។
លោកអ៊ីរ៉ា ហេលហ្វាន (Ira Helfand) ដែលជាអតីតប្រធានក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តរអន្តរជាតិសម្រាប់ការទប់ស្កាត់សង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរបាននិយាយថា «ទិន្នន័យនេះកំពុងត្រូវបានចេញផ្សាយដោយផ្អែកទៅលើការយល់ស្របកាន់តែច្រើនឡើងក្នុងចំណោមអ្នកជំនាញថា ការគំរាមកំហែងនៃសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរគឺអ្វីដែលកំពុងតែទោរទន់ ហើយមិនធ្លាប់មានពីមុននោះទេ»។
តាមការសិក្សាបានរកឃើញថា ប្រសិនបើប្រទេសឥណ្ឌា និងប៉ាគីស្ថានធ្វើសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរដោយយកទីក្រុងធំៗជាគោលដៅ ជាមួយនឹងគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរមានកម្លាំងបំផ្ទុះ ២៥ម៉ឺនតោននោះគេជឿថាមានមនុស្សប្រហែល ១២៧ លាននាក់នៅតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងនឹងត្រូវស្លាប់ដោយកការផ្ទុះ និងវិទ្យុសកម្ម។
មួយវិញទៀត យោងតាមការស្រាវជ្រាវដដែលបានបានបន្ថែមថា បើសង្គ្រាមដោយប្រើអាវុធប្រលៃលោកធ្វើឡើងដោយមហាអំណាចសហរដ្ឋអាមេរិក និងរុស្សី ដែលជាប្រទេសកាន់កាប់ឃ្លាំងស្តុកអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជាង ៩០% របស់ពិភពលោកនោះ នឹងមានមនុស្សស្លាប់ជាង ៥ ពាន់លាន់នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជនពិភពលោកសរុបប្រមាណ ៧ ពាន់លាននាក់។
ក្នុងនោះដែរ លោក Helfand បានបង្ហើបថា «ទោះយ៉ាងណា មានការយល់ឃើញភាគច្រើនថា អាវុធនុយក្លេអ៊ែរនឹងមិនត្រូវបានគេប្រើប្រាស់នោះទេ ដោយសារតែវាមានថាមពលបំផ្លិចបំផ្លាញខ្លាំងទៅដល់មនុស្សជាតិទាំងមូល តែវាគឺជាការគិតបែបស្រមើរស្រមៃតែប៉ុណ្ណោះ»។ លោកថា នៅពេលស្ថានការមកដល់ អាវុធនេះនឹងត្រូវបានប្រើ បើទោះបីយើងខំគេចយ៉ាងណាក្តី៕
