លើសពីនេះ គឺការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង និងឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ក៏ជាកត្តាគម្រាមកំហែងមកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែរ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលមួយរូប បានអះអាងថា ការគំរាមកំហែងពីកត្តាខាងក្រៅមកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជាកាន់តែឈរជើងបានរឹងមាំដោយមិនដឹងខ្លួន។
ថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាសាធារណៈ ស្ដីពី ថវិកាឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ បានអះអាងថា កម្ពុជានៅតែអាចរស់បាន និងអាចបន្តកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនបានយ៉ាងល្អ បើទោះបីជាមានការគំរាមកំហែងពីកត្តាខាងក្រៅខ្លះៗក៏ដោយ ហើយឯកឧត្តមបានចាត់ទុកថា ការគំរាមកំហែងទាំងនេះ គឺជាឱកាសនិងជាកម្លាំងមួយ ដែលនឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជាអាចឈរជើងបានកាន់តែរឹងមាំឡើងៗ។
បើតាមរបាយការណ៍ពីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ បានបង្ហាញថា ទឹកប្រាក់ជំនួយឥតសំណង ឬអំណោយផ្សេងៗដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទទួលបាន ត្រូវបានថយចុះពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ខណៈដែលការខ្ចីបំណុលពីបរទេសនៅមានប្រមាណ ៧ពាន់លានដុល្លារនៅឆ្នាំ២០១៧។ យ៉ាងណាក៏ដោយ បច្ចុប្បន្ន បំណុលរបស់កម្ពុជាជំពាក់បរទេសនេះ នៅមានតិចជាងប្រទេសជិតខាងនៅឡើយទេ ហើយបើតាមសមត្ថភាពជាក់ស្ដែង កម្ពុជាអាចខ្ចីបរទេសបានច្រើនជាងនេះទៅទៀត ឬអាចខ្ចីលើសពី ៤០%ឯណោះ ខណៈដែលប្រទេសជិតខាងខ្លះមានបំណុលបរទេសរហូតដល់ជាង ៦០% និងខ្លះទៀត មានជាង ១០០% ក៏មានដែរ។
ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានលើកឡើងថា ការផ្លាស់ប្តូរពីការថយចុះនៃការទទួលបានជំនួយ និងងាកមកធ្វើការខ្ចីបំណុលពីក្រៅប្រទេសវិញនេះ បានឆ្លុះបង្ហាញឲ្យឃើញពីចំណុចខ្លាំងរបស់កម្ពុជា ក្នុងការឈរជើងរស់ដោយខ្លួនឯង ហើយបំណុលភាគច្រើននឹងត្រូវធ្វើឡើងតាមបែបគោលការណ៍ពាណិជ្ជកម្មទីផ្សារ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីសមត្ថភាពសងត្រឡប់របស់កម្ពុជា។ ឯកឧត្តមបានគូសបញ្ជាក់ទៀតថា កត្តាប្រឈមទាំងឡាយនេះ គឺជាឱកាសសម្រាប់កសាងភាពរឹងមាំរបស់កម្ពុជា។
ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះថា “ប្រវត្តិសាស្ត្ររាប់ពាន់ឆ្នាំបានឆ្លុះបញ្ចាំងហើយថា កម្ពុជាធ្លាប់បាត់បង់ទឹកដីមែន តែកម្ពុជាមិនបានស្លាប់នោះទេ ហើយបច្ចុប្បន្នក៏មិនស្លាប់ដែរ! ហើយយើងក៏ត្រៀមខ្លួនហើយដែរ ក្នុងការដោះស្រាយគ្រប់បញ្ហា ដែលវាគឺជាយន្ដការមួយ ដែលអាចជួយឲ្យសេដ្ឋកិច្ចយើងកាន់តែខ្លាំងទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។ ចំពោះជំនួយ ខ្ញុំយល់ថា ដូចជា មិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ សម្រាប់ស្រុកយើង! គេចង់កាត់ក៏កាត់ទៅ!”។
ទាក់ទងនឹងបំណុល ៧ពាន់លានដុល្លារដែលជំពាក់បរទេសនេះ ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានគូសបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងមិនទាន់មានគម្រោងខ្ចីបន្ថែមនោះទេ ពោលគឺចង់រក្សាកម្រិតបំណុលនៅចំនួននេះដដែល ហើយជារៀងរាល់ឆ្នាំ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានសងត្រឡប់ទៅវិញខ្លះៗហើយដែរ។
ក្រៅពីរឿងការថមថយនៃជំនួយឥតសំណង និងបញ្ហាបំណុលជំពាក់បរទេសនេះ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាក៏កំពុងតែប្រឈមនឹងការប្រកួតប្រជែងថ្មីមួយទៀត ជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង គឺប្រទេសវៀតណាម ខណៈដែលប្រទេសក្បែរខាងកម្ពុជាមួយនេះ ត្រៀមនឹងចុះហត្ថលេខាជាមួយនឹងសហភាពអឺរ៉ុបលើការទទួលបានសិទ្ធិអនុគ្រោះពន្ធនាំចូលទៅអឺរ៉ុប FTA នៅឆ្នាំនេះ ដូចនឹងកម្ពុជាទទួលបានដែរ។
អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចបានមើលឃើញថា ប្រសិនបើវៀតណាមទទួលការអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទៅអឺរ៉ុបមែននោះ កម្ពុជាអាចនឹងត្រូវប្រឈមមុខខ្លាំងក្នុងការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសវៀតណាម ពិសេសលើការនាំចេញអង្ករ និងសម្លៀកបំពាក់ ខណៈដែលផលិតផលទាំងនេះភាគច្រើន ត្រូវបានកម្ពុជានាំចេញទៅអឺរ៉ុបច្រើនជាងគេ។
ទោះយ៉ាងណា ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានលើកឡើងថា បញ្ហានេះគឺមានទាំងចំណុចវិជ្ជមាន និងចំណុចអវិជ្ជមាន សម្រាប់ភាពប្រកួតប្រជែងទីផ្សាររបស់កម្ពុជា។ តួយ៉ាង កម្ពុជាអាចនឹងទទួលរងនូវសម្ពាធខ្លះ ប្រសិនបើវៀតណាមទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប៉ុន្ដែ សម្ពាធនេះក៏មិនកើតឡើងគំហុកភ្លាមៗនោះដែរ ពោលគឺវាអាចកើតជាបន្តិចម្ដងៗ ដែលអាចផ្ដល់ឱកាសឲ្យកម្ពុជាអាចត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងនេះ។
ហើយបើគិតជាវិជ្ជមានវិញ កម្ពុជាក៏អាចពង្រីកការនាំចេញទំនិញសំខាន់ៗដូចជា ស្រូវនិងកសិផលដទៃទៀត ឬទិញចូលមកវិញនូវវត្ថុធាតុដើមមួយចំនួនពីវៀតណាម ជាជាងការទិញពីប្រទេសឆ្ងាយៗ ដែលមានតម្លៃខ្ពស់ផងដែរ ព្រោះដ្បិតថា វៀតណាមមានសក្ដានុពលក្នុងការផលិតមែន ប៉ុន្ដែ សក្ដានុពលនោះក៏មានកម្រិតដែរ ដូច្នេះចង់ ឬមិនចង់ វៀតណាមនឹងត្រូវការបញ្ជាទិញទំនិញសំខាន់ៗមួយចំនួនពីកម្ពុជា ពិសេស គឺស្រូវអង្ករនិងប្រភេទកសិផលផ្សេងទៀត ដើម្បីបំពេញតម្រូវការទីផ្សារនាំចេញរបស់ពួកគេ។
ជាការពិតណាស់ កសិផលសំខាន់ៗមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា ដូចជា ស្រូវ កៅស៊ូ និងគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ជាដើម តែងពឹងផ្អែកទីផ្សារពីការបញ្ជាទិញពីវៀតណាម។ តួយ៉ាង ថ្មីៗនេះ វៀតណាមក៏ទើបផ្ដល់ជំនួយដល់កម្ពុជាលើការដាំស្វាយចន្ទី ដើម្បីនាំចេញទៅវៀតណាម ផងដែរ។
ទោះយ៉ាងណា ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានគូសបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះ គឺកម្ពុជាត្រូវត្រៀមខ្លួនឲ្យបានរួចរាល់ ពោលគឺ ទោះបីវៀតណាមទទួលបានសិទ្ធិអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទៅអឺរ៉ុប ឬមិនបានក៏ដោយ ក៏ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងនេះ នឹងត្រូវតែបាត់បង់ទៅវិញ នៅថ្ងៃណាមួយដដែលទេ ព្រោះកម្ពុជាមិនអាចរស់ដោយពឹងលើការអនុគ្រោះពន្ធទាំងអស់នេះបានរហូតនោះទេ។ យើងត្រូវតែមានជំហរនិងរស់ទៅតាមគោលការណ៍ទីផ្សារ តួយ៉ាង ការខ្ចីបំណុលពីបរទេសក៏យើងធ្វើឡើងតាមគោលការណ៍ទីផ្សារ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ក៏ត្រូវធ្វើឡើងតាមគោលការណ៍ទីផ្សារដែរ ពោលគឺ ទោះបីជាគេឈប់ជួយ ក៏យើងនៅតែរស់បានដដែល និងរស់ដោយភាពរីកចម្រើន។
សូមជម្រាបដែរថា នៅឆ្នាំ២០១៧ កន្លងទៅ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា មាន ៦,៩% និងឆ្នាំ២០១៨ រំពឹងថា នៅតែរក្សាបាននូវកំណើនដដែលដូចគ្នានេះ ដោយសារតែមានកំណើនលូតលាស់ល្អនៃវិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មជាដើម។ ដោយឡែក បើតាមការគូសបញ្ជាក់ពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងខិតខំជំរុញធ្វើយ៉ាងណាឲ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់ឲ្យបាន នៅត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ និងជាប្រទេសចំណូលខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០ ខាងមុខ៕