ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្តេច តេជោ ហ៊ុន សែន បានប្រកាសកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា កម្ពុជា នឹងចិន បានកំណត់ យក ថ្ងៃទី ០៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩នេះ ដើម្បីបើកការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយគ្នាជាលើកដំបូង ដើម្បីពង្រីកការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែទូលំទូលាយ។ ជាមួយគ្នានេះ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលមានតួនាទីសំខាន់ ក្នុងការចរចានេះ បានអះអាងថា ក្រសួងបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយ សម្រាប់កិច្ចចរចានេះ ហើយរំពឹងថា ការចរចាជាមួយភាគីចិន នឹងមិនប្រើពេលយូរនោះឡើយ ដើម្បីឈានទៅសម្រេចកិច្ចចរចាពាណិជ្ជកម្មនេះ។
នៅក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ផ្លូវ៣៤ខ្សែ ក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ កាលពីថ្ងៃទី ១៦ វិច្ឆិកា សម្តេច តេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី រវាងកម្ពុជា និងចិន នឹងធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ៤ ខែធ្នូ ខាងមុខនេះ ហើយវានឹងសម្រេចបានជោគជ័យក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី។
សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានគូសបញ្ជាក់ថា ពេលណាកម្ពុជាមានពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយចិន នោះទីផ្សារចិន នឹងបើកចំហរទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលកម្ពុជា ដែលវាជាផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់។
ឯកឧត្តម ស៊ាង ថៃ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានអះអាងប្រាប់ខេមបូណូមីស នៅថ្ងៃទី ១៨ វិច្ឆិកានេះថា ក្រសួង បានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការចរចារួចរាល់ហើយ ដោយនឹងចាត់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួន និងមានការសហការចូលរួមពីអន្តរក្រសួង ដើម្បីទៅចូលរួមចរចា ដែលនឹងប្រព្រឹត្តិទៅថ្ងៃទី ០៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ នៅរដ្ឋធានីប៉េងកាំង ប្រទេសចិន។
ឯកឧត្តម ស៊ាង ថៃ បានបញ្ជាក់ទៀតថា សម្រាប់ការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន នេះ នឹងធ្វើការពិភាក្សាគ្នាទៅលើចំណុចគោលធំៗ ដូចជាវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ពាណិជ្ជកម្មសេវាកម្ម វិស័យវិនិយោគ និងបញ្ហាពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនផ្សេងទៀត។
សំណួរ ដែលមានការចោទសួរច្រើន ជុំវិញនឹងការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិននេះ គឺថា តើកម្ពុជានឹងចំណេញអ្វីខ្លះ ពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បើបច្ចុប្បន្ន ចិននាំចូលកម្ពុជាយ៉ាងច្រើនលើសលុប ជាងកម្ពុជានាំចេញទៅចិនយ៉ាងដូច្នេះ?
ឯកឧត្តម ស៊ាង ថៃ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានឆ្លើយតបវិញថា ជាការពិតណាស់ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជា នាំចេញទៅចិន គឺមានផលិតផលកសិកម្មតែប៉ុន្មានមុខប៉ុណ្ណោះ ដូចជា អង្ករ ដំឡូង ពោត និងចេក ជាដើម។ ហេតុផល ដែលកម្ពុជា មិនអាចនាំចេញទៅចិនបានក្នុងចំនួនច្រើនយ៉ាងដូច្នេះ គឺដោយសារតែមានរបាំងអនាម័យ ភូតគាមអនាម័យ ដែលតម្រូវឲ្យបានស្ដង់ដារបច្ចេកទេសខ្ពស់។ ដូច្នេះហើយ ទើបរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្រេចជំរុញឲ្យមានការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះឡើង គឺដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាដោះស្រាយបញ្ហារាំងស្ទះទាំងអស់នេះ សំដៅជំរុញឲ្យផលិតផលកម្ពុជាកាន់តែច្រើនមុខទៀត អាចនាំចូលទៅចិនបានកាន់តែប្រសើរ ក៏ដូចជាការកាត់បន្ថយនូវឱនភាពពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹងប្រទេសចិនផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច និងអ្នកតាមដានសង្គមមួយចំនួន នៅតែបន្តងឿងឆ្ងល់ និងរង់ចាំមើលថា តើរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងមានយុទ្ធសាស្ត្រគន្លឹះបែបណាខ្លះ ដើម្បីពង្រីកការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារចិន និងអាចកាត់បន្ថយឱនភាពពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន ដែលកំពុងកើតមានក្នុងកម្រិតខ្ពស់នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ។
គួរបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍ ពីអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានឲ្យដឹងថា គិតត្រឹម៩ខែ ដំបូងនៅឆ្នាំ២០១៩នេះ ប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបានទំហំពាណិជ្ជកម្មជាមួយបរទេស ប្រមាណ ២៦,២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ក្នុងនោះ កម្ពុជានាំចេញបានប្រមាណ ១១,២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក និងនាំចូលមកវិញ ប្រមាណ ១៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ទន្ទឹមនឹងនេះ បើពិនិត្យមើលតែពីទីផ្សារចិន គឺមានចំណែកទីផ្សារតែប្រមាណ ៧% ប៉ុណ្ណោះ នៃការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្ដែ បើក្រឡេកទៅមើលការនាំចូលវិញ ប្រទេសចិន គឺជាប្រទេសនាំចូលធំបំផុតមកកាន់កម្ពុជាដែលមានចំណែកទីផ្សារ ៣៩% នៃការនាំចូលសរុបរបស់កម្ពុជា។
របាយការណ៍ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឲ្យដឹងដែរថា កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ទំហំពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-ចិន សម្រេចបានប្រមាណ ៧.៤០០លានដុល្លារអាមេរិក នៅក្នុងនោះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា ទៅចិនមានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១.៤០០ លានដុល្លារអាមេរិក កើនឡើង ៣៧% ខណៈដែលចិននាំចូលមកកម្ពុជាវិញ មានប្រមាណ ៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក គឺបានកើនឡើង ២៦%។ ប្រទេសទាំងពីរក៏ធ្លាប់មានគោលដៅ នឹងជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគីឲ្យឈានដល់ ១០ ពាន់ដុល្លាអាមេរិក នៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខផងដែរ។
គួរដឹងដែរថា តាមរបាយការណ៍ ដែលស្រង់ដោយ Export.gov បានឲ្យដឹងថា ប្រទេសចិន ត្រូវបានគេដឹងថា មានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTAs) ចំនួន ១៦ និងមានកិច្ចព្រមព្រៀងចំនួន ១២ កំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលចរចា។ ក្នុងនោះ បើនិយាយក្នុងក្រមខណ្ឌប្រទេស ដែលមានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយចិន ឃើញថា មានតែ សាំងហ្គាពួរមួយគត់ នៃបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន គឺមាន FTA ជាមួយចិន ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ សាំងហ្គាពួរបាននាំចេញទៅចិន មាន ប្រមាណ ៥០ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ខណៈចិននាំចូលទៅសាំងហ្គាពួរវិញ មានប្រមាណ ៤៣ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ប៉ុន្ដែ បើនិយាយពីក្របខណ្ឌតំបន់វិញ អាស៊ាន ក៏មាន FTA ជាមួយនឹងចិនដែរ៕