ទាក់ទងនឹងបញ្ហានាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារចិនធ្លាក់ចុះនេះដែរ ឯកឧត្តម ប៉ែន សុវិជាតិ អនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានគូសបញ្ជាក់ថា ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មតែងមានការកើនឡើង ការថយចុះជាធម្មតាទេ ប្រសិនណាបើការថយចុះមានចំនួនតិចតួចនោះ អាចនិយាយបានថា មកពីកត្តាទំនាក់ទំនងទីផ្សារ ក៏ដូចជា ការខ្វះជើងដឹកជញ្ជូជាដើម ។
ប្រទេសចិនជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជា ខណៈដែលប្រទេសទាំងពីរ ក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយគ្នា និងជាសមាជិកនៃមានកិច្ចព្រមព្រៀងថ្នាក់តំបន់ដ៏ធំ RCEPផងដែរ។
ទោះបីជា ការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារចិនបង្ហាញតួលេខធ្លាក់ចុះក៏ដោយចុះ ប៉ុន្ដែ ក្រុមអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ច និងអ្នកជំនួញក្នុងវិស័យដឹកជញ្ជូន បានបង្ហាញការយល់ឃើញពីភាពវិជ្ជមានចំពោះ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការនាំចេញទៅប្រទេសចិននៅក្នុងឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២២នេះ ផងដែរ។ ក្នុងនោះ លោក លន់ យ៉េង អគ្គលេខាធិការនៃសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសចិន នៅតែជាទីផ្សារធំសម្រាប់ការនាំចេញអង្ករកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែង នៅរយៈពេល៦ខែក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ការនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារចិនសម្រេចបានជាង ១៦ម៉ឺនតោន មានការកើនឡើងក្នុងរង្វង់ជាង ១៧% ខណៈប្រទេសចិនបានកាន់កាប់ក្នុងចំណែកការនាំចេញអង្ករដ៏ធំរបស់កម្ពុជា ពោលគឺមានប្រមាណជាង ៥០% ក្នុងចំណោមការនាំចេញអង្ករសរុប ។
ដោយឡែក ឧកញ៉ា ស៊ិន ចន្ទី ប្រធានសមាគមភស្តុភាកម្មកម្ពុជា បានគូសបញ្ជាក់ថា ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារចិននៅពេលនេះមានភាពល្អប្រសើរជាងមុន ដោយក្នុងនោះការដឹកជញ្ជូនទំនិញតាមផ្លូវទឹកមានភាពរលូនជាធម្មតា ចំណែកការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវអាកាសវិញហាក់នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដោយសារជើងហោះហើរទៅកាន់ប្រទេសចិននៅមានភាពចង្អៀត ពីព្រោះប្រទេសចិនមានការទប់ស្តាត់ការរាលដាលជំងឺកូវីដ១៩។ ខណៈការដឹកជញ្ជូនទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុបវិញ ឧកញ៉ា ស៊ិន ចន្ទី បញ្ជាក់ថា ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកមានសកម្មភាពទៅមកជាធម្មតា ក៏ប៉ុន្តែការប្រឈមបញ្ហាប្រេងឥនន្ធៈ និងថ្លៃដឹកជញ្ជូនឡើងថ្លៃ ដែលនេះជាបញ្ហាមួយ មិនអាចកំណត់បានថាពេលថានឹងអាចមានភាពល្អប្រសើរនោះទេ។
លោក ជា ចាន់ដារ៉ា ប្រធានសមាគមពាណិជ្ជករដឹកជញ្ជូន និងខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់នៅកម្ពុជាបានអះអាងថា ការដឹកជញ្ជូនទំនិញកម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិនមានសភាពប្រក្រតីជាធម្មតា ហើយចំពោះតម្លៃវិញក៏មិនមានការឡើងថ្លៃខ្ពស់ដូចពេលមុននោះដែរ ដោយនៅមួយរយៈកន្លងមកមានកង្វះខាតទូរត្រជាក់ក្នុងការផ្ទុកទំនិញកសិកម្មនាំចេញ ដែលតម្រូវឲ្យមានការបញ្ជូនទូរត្រជាក់ទទេពីបណ្តាប្រទេសជិតខាងក៏ដូចជាប្រទេសចិន ដែលកត្តានេះ បាននាំឲ្យមានការឡើងថ្លៃក្នុងការដឹកជញ្ជូននាពេលកន្លងមក។
សូមបញ្ជាក់ថា បើតាមរបាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ បានបង្ហាញថា នៅឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២២ កម្ពុជាសម្រេចបានទំហំពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ជាង២៧ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើងជាង២០% ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន ក្នុងនោះ ការនាំចេញជាង១១ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើងប្រមាណ៣៤% និង ការនាំចូលមានជិត១៦ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើងប្រមាណ១២%។ ក្នុងនោះ ប្រទេសចិន គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជា ដែលមានទំហំពាណិជ្ជកម្មប្រមាណ៦ពាន់លានដុល្លារ បន្ទាប់មកគឺសហរដ្ឋអាមេរិកមានជិត៥ពាន់លានដុល្លារ វៀតណាមមានជាង ៣ពាន់លានដុល្លារ ខណៈថៃនិងសិង្ហបុរីមានមានជាង២ពាន់លានដុល្លារដូចគ្នា៕