ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាកនៃការគ្រប់គ្រងប្រទេសនៅអំឡុងពេលមានវិបត្តិមេរោគរាតត្បាតនេះ កម្ពុជាយើង អាចនិយាយបានថាពិតជាមានសំណាងដែលមានថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសមានការគិតគូរប្រកបដោយចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយ។ លើសពីនេះទៀត កម្ពុជាក៏សំណាង ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋដែលចេះស្ដាប់អ្នកដឹកនាំ ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងកាលៈទេសៈនេះ។ ព្រោះក្នុងស្ថានការណ៍ ប្រយុទ្ធទប់ស្កាត់នឹងមេរោគរាតត្បាតកូវីដ-១៩នេះ បើមិនមានកត្តាទាំងពីរយ៉ាងនេះទេ កម្ពុជាក៏ពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងការរីករាលដាលនៃមេរោគរាតត្បាត និងការរក្សាលំនឹងសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាការស្ដារនូវសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញដែរ។
ពិតណាស់នៅពេលមានហានិភ័យខ្ពស់ ហើយប្រព័ន្ធទប់ស្កាត់ និងគ្រប់គ្រងការរាតត្បាតនៅមិនទាន់រឹងមាំ យើងមានការចាំបាច់ក្នុងការបិទ ឬរិតបន្តឹងលើសកម្មភាព ឬអនុវត្តវិធានការអនាម័យ និងគំលាតសង្គមបាំបាច់នានា ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាព និងសុខភាពរបស់ប្រជាជន។ ប៉ុន្តែតែនៅពេលយើងគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍បានល្អគួរសម ហើយសមត្ថភាពទប់ស្កាត់និងគ្រប់គ្រងរបស់យើងកាន់តែមាំហើយ យើងក៏ត្រូវចាប់ផ្តើមបើកឡើងវិញនូវសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចជាបណ្តើរៗ ដោយនៅប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍បង្ការ និងទប់ស្កាត់ និងវិធានការអនាម័យនៅតាមច្រកចេញចូលតាមព្រំដែន ក៏ដូចជានៅតាមទីកន្លែងធ្វើការ និងទីប្រជុំគ្នាផ្សេងៗ។ ការរកឃើញនូវចំណុចដ៏ល្អប្រសើរ នេះ នឹងជួយឱ្យសំពាធ និងទំងន់នៃឥទ្ធិពលនៃជំងឺ មានភាពធូរស្រាលខ្លះ ហើយអាចឱ្យយើងគិតគូរ និងធ្វើសកម្មភាពជាបណ្តើរៗក្នុងការស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ។
ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត រដ្ឋលេខាធិការប្រចាំការនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានលើកឡើងទៀតថា ការកើតឡើង និងការអូសបន្លាយនៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ បានធ្វើឱ្យយើងត្រូវកែសម្រួលក្របខណ្ឌម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងថវិកាឆ្នាំ២០២០ ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រវាយលុក សម្រាប់ទប់ទល់ និងឆ្លើយតបទៅនឹងការបាត់បង់ EBA ផង និងជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចផង ក្នុងស្មារតីនៃការប្រើប្រាស់ការគំរាមកំហែងនេះឱ្យក្លាយទៅជាឱកាសនៃការកែទម្រង់ស៊ីជំរៅ ដើម្បីធ្វើឱ្យកម្ពុជាអាចឈរជើងបានដោយខ្លួនឯង ឱ្យប្តូរមកជា យុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីទប់ទល់ វិញ ក្នុងសេណារីយ៉ូមួយដែលរំពឹងថា ជំងឺកូវីដ-១៩ នឹងត្រូវផុតរលុតត្រឹមរយៈពេល ៦ខែ ។ ក្នុងសេណារីយ៉ូនេះ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនឹងមានឡើងវិញ ក្នុងទម្រង់ដូចអក្សរ V គឺការងើបឡើងវិញដោយឆាប់រហ័ស។ ទន្ទឹមនឹងនេះ យើងក៏បានគិតគូរបណ្តើរៗអំពីសេណារីយ៉ូដែលជំងឺកូវីដ-១៩ អាចអូសបន្លាយលើពី ៦ខែ។
ឥឡូវនេះ ការរីករាលនៃជំងឺនេះ បានអូសបន្លាយលើសពី ៦ខែមែន ដោយនៅមិនទាន់ដឹងថា ជំងឺនេះនឹងអាចចប់នៅពេលណា ក្នុងខណៈដែលការប្រកាសបិទប្រទេស របស់ប្រទេសនីមួយៗ បានធ្វើខ្សែចង្វាក់តម្លៃរបស់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកត្រូវដួលរលំទាំងផ្ទាំង ទាំងផ្នែកផ្គត់ផ្គង់ និងទាំងផ្នែកតម្រូវការ។ ដូចប្រទេសនានាដែរ ជំងឺនេះបានបង្កឱ្យមានការប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាស្ទើរតែគ្រប់វិស័យ ទាំងវិស័យផ្លូវការ និងទាំងវិស័យមិនមែនផ្លូវការ។
ប្រការនេះ បានធ្វើឱ្យយើងត្រូវបន្តប្តូរក្របខណ្ឌម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងថវិកាឆ្នាំ២០២០ ពីការទប់ទល់ មកជាយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីរស់សិន សំដៅទប់កុំឱ្យសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះខ្លាំង និងរក្សាលំនឹងសង្គមផង និងដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងជំងឺផង ដោយយកកត្តាមនុស្សជាធំ ពោលគឺមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋណាម្នាក់អត់បាយដាច់ពោះស្លាប់ ឬស្លាប់ដោយសារជំងឺឆ្លងនេះ។
ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត បានគូសបញ្ជាក់ថា ការខិតខំដើម្បីរស់សិនខាងសេដ្ឋកិច្ចខាងលើនេះ មិនមែនជាការរស់សម្រាប់តែរង់ចាំថ្ងៃស្លាប់នោះទេ ហើយជំងឺនេះ ក៏មិនអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាយើងដួលរលំនោះដែរ ពោលគឺយើងខិតខំរស់ សម្រាប់រង់ចាំពេលដើម្បីងើបឡើងវិញ ដោយជំហានដំបូង គឺក្រោកឡើងដើរ ដើម្បីកែតម្រូវ និងតៀមលក្ខណៈក្នុងរយៈពេលពី ១ ឆ្នាំ ទៅ ២ឆ្នាំ ហើយបន្ទាប់មកចាប់ផ្តើមរត់ទៅមុខទៀត ក្នុងការអភិវឌ្ឍ និងដើម្បីធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចងើបឡើងវិញបានកាន់តែខ្លាំជាងមុន។
ឯកឧត្តម វង្សី វិស្សុត លើកឡើងថា នៅក្នុងក្របខណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីរស់ខាងលើនេះ គឺយើងត្រូវទី១-ជំរុញ និងជួយទ្រទ្រង់ដល់វិស័យកសិកម្ម និងវិស័យផ្សេងៗទៀត ឱ្យដើរឱ្យអស់សក្កានុពល សំដៅទ្រទ្រង់ដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចយើងឱ្យអាចរស់បានសិន។ ឯកឧត្តមបានបន្តថា វិស័យកសិកម្មកម្ពុជារងផលប៉ះតិចតួចពីជំងឺកូវីដ-១៩ និងមានលទ្ធភាពអាចចិញ្ចឹមប្រទេសកម្ពុជាបាន ដែលនេះ ក៏ជាសំណាងរបស់កម្ពុជាផងដែរ ព្រោះវិស័យកសិកម្មនៅមានចំណែកធំក្នុងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប នៅឡើយ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត កម្លាំងពលកម្មភាគច្រើនក៏សិ្ថតនៅក្នុងវិស័យនេះ ហើយកម្មករដែលធ្វើការក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មមួយចំនួនធំក៏នៅមានទំនាក់ទំនងជាមួយជនបទនៅឡើយ ដោយសារពួកគាត់ទើបតែជាកម្មករជំនាន់ដំបូង។
ដូចនេះ ក្នុងករណីពួកគាត់បាត់បង់ការងារក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម ពួកគាត់ក៏នៅអាចត្រឡប់ទៅមូលដ្ឋានភូមិឃុំរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីប្រឡូកក្នុងវិស័យកសិកម្មវិញ ឬក៏អាចប្រកបមុខរបរ និងការងារផ្សេងៗទៀត។ លើសពីនេះទៀត ដោយសារប្រទេសនីមួយៗ ចាប់ផ្តើមបង្កើនសន្តិស្បៀង ក្នុងកំឡុងពេលកូវីដ-១៩ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានឱកាសក្នុងការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មទៅក្រៅប្រទេសបានច្រើនជាងមុនដែរ។ ការផលិតដើម្បីបម្រើឱ្យទីផ្សារក្នុងស្រុក ដើម្បីជំនួសឱ្យការនាំចូល ពិសេសក្នុងផ្នែកម្ហូបអាហារ ដូចជា ត្រី សាច់ និងបន្លែជាដើម ក៏ជាសក្តានុពលមួយធំគួរសមដែរ។ គូសបញ្ជាក់ផងដែរថា គួរជៀសវាងការវិនិយោគហួសលើវិស័យកសិកម្ម ដែលជាហេតុឱ្យយើងផលិតបានហួសពីតម្រូវការ ហើយរកទីផ្សារលក់មិនបាន ដែលអាចបង្កជាបញ្ហាធំដល់សេដ្ឋកិច្ចទៅថ្ងៃមុខ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត កម្លាំងពលកម្មភាគច្រើនក៏សិ្ថតនៅក្នុងវិស័យនេះ ហើយកម្មករដែលធ្វើការក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មមួយចំនួនធំក៏នៅមានទំនាក់ទំនងជាមួយជនបទនៅឡើយ ដោយសារពួកគាត់ទើបតែជាកម្មករជំនាន់ដំបូង។
ដូចនេះ ក្នុងករណីពួកគាត់បាត់បង់ការងារក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម ពួកគាត់ក៏នៅអាចត្រឡប់ទៅមូលដ្ឋានភូមិឃុំរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីប្រឡូកក្នុងវិស័យកសិកម្មវិញ ឬក៏អាចប្រកបមុខរបរ និងការងារផ្សេងៗទៀត។ លើសពីនេះទៀត ដោយសារប្រទេសនីមួយៗ ចាប់ផ្តើមបង្កើនសន្តិស្បៀង ក្នុងកំឡុងពេលកូវីដ-១៩ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានឱកាសក្នុងការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មទៅក្រៅប្រទេសបានច្រើនជាងមុនដែរ។ ការផលិតដើម្បីបម្រើឱ្យទីផ្សារក្នុងស្រុក ដើម្បីជំនួសឱ្យការនាំចូល ពិសេសក្នុងផ្នែកម្ហូបអាហារ ដូចជា ត្រី សាច់ និងបន្លែជាដើម ក៏ជាសក្តានុពលមួយធំគួរសមដែរ។ គូសបញ្ជាក់ផងដែរថា គួរជៀសវាងការវិនិយោគហួសលើវិស័យកសិកម្ម ដែលជាហេតុឱ្យយើងផលិតបានហួសពីតម្រូវការ ហើយរកទីផ្សារលក់មិនបាន ដែលអាចបង្កជាបញ្ហាធំដល់សេដ្ឋកិច្ចទៅថ្ងៃមុខ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត កម្លាំងពលកម្មភាគច្រើនក៏សិ្ថតនៅក្នុងវិស័យនេះ ហើយកម្មករដែលធ្វើការក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និងសេវាកម្មមួយចំនួនធំក៏នៅមានទំនាក់ទំនងជាមួយជនបទនៅឡើយ ដោយសារពួកគាត់ទើបតែជាកម្មករជំនាន់ដំបូង។
ដូចនេះ ក្នុងករណីពួកគាត់បាត់បង់ការងារក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម ពួកគាត់ក៏នៅអាចត្រឡប់ទៅមូលដ្ឋានភូមិឃុំរបស់ពួកគាត់ ដើម្បីប្រឡូកក្នុងវិស័យកសិកម្មវិញ ឬក៏អាចប្រកបមុខរបរ និងការងារផ្សេងៗទៀត។ លើសពីនេះទៀត ដោយសារប្រទេសនីមួយៗ ចាប់ផ្តើមបង្កើនសន្តិស្បៀង ក្នុងកំឡុងពេលកូវីដ-១៩ បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាមានឱកាសក្នុងការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មទៅក្រៅប្រទេសបានច្រើនជាងមុនដែរ។ ការផលិតដើម្បីបម្រើឱ្យទីផ្សារក្នុងស្រុក ដើម្បីជំនួសឱ្យការនាំចូល ពិសេសក្នុងផ្នែកម្ហូបអាហារ ដូចជា ត្រី សាច់ និងបន្លែជាដើម ក៏ជាសក្តានុពលមួយធំគួរសមដែរ។ គូសបញ្ជាក់ផងដែរថា គួរជៀសវាងការវិនិយោគហួសលើវិស័យកសិកម្ម ដែលជាហេតុឱ្យយើងផលិតបានហួសពីតម្រូវការ ហើយរកទីផ្សារលក់មិនបាន ដែលអាចបង្កជាបញ្ហាធំដល់សេដ្ឋកិច្ចទៅថ្ងៃមុខ។